Ben ik links of rechts? Die vraag drong zich bij me op nadat ik woensdag publiekelijk bekend had gemaakt de progressieve opiniesite Joop.nl te verruilen voor een spannende en uitdagende baan bij Deloitte Innovation. Dat heet namelijk in politiek jargon: van de publieke sector overstappen naar het bedrijfsleven, wat volgens sommigen een doodzonde schijnt te zijn. Alsof je links inruilt voor rechts. Alsof je een knop omzet in je hoofd. Het deed me beseffen dat het links/rechts-debat een redelijk kansloze strijd is tussen dogmatici.
De verkiezingsuitslag is bekend. Het NOS-programma Nederland Kiest liet al rond een uur of negen weten dat VVD en PvdA nek aan nek gingen met allebei 31 zetels (uiteindelijk 31-30). De PVV eindigde verrassend dichtbij als derde, met 22 zetels (later 24). Het CDA halveert bijna van 41 naar 21 zetels. Dat betekent natuurlijk het vertrek van CDA-premier Balkenende. SP (15), GroenLinks en D66 (allebei 10) zitten dicht bij elkaar in de buurt. Verlies is er voor ChristenUnie (van 6 naar 5 zetels) en Trots op Nederland, dat zelfs helemaal uit de Tweede Kamer verdwijnt. De SGP verlengt haar abonnement op twee zetels en ook de Partij voor de Dieren houdt dat zeteltal vast (al stond het bijna de hele avond op 1 zetel). Maar de grote vraag gedurende de spannende verkiezingsnacht was natuurlijk: wie wordt de grootste, Rutte of Cohen?
Update 22:57: Balkenende stapt inderdaad op als partijleider van het CDA en gaat ook niet in de Tweede Kamer zitten. Hier zijn speech.
Update 03:40: Na een lange verkiezingsnacht lijkt met 96,5% van de stemmen geteld de VVD als winnaar uit de bus te komen. Proficiat, Mark Rutte. Verder steeg de PVV nog naar 24, daalde GroenLinks van 11 naar 10 zetels en heroverde de PvdD toch nog die tweede zetel. Nu begint de moeilijkste klus: het formeren van een stabiele regering in dit politiek totaal versnipperde land op drift.
De winnaars zijn dus VVD, PVV, GroenLinks en D66. Proficiat!
Negentien politieke partijen doen op 9 juni een gooi naar zetels in het Nederlandse parlement. Dat zijn er vijf minder dan drie jaar geleden. Gelukkig maar, want de versnippering maakt van onze parlementaire democratie een zootje.
Vooropgesteld: het is prachtig dat we in een vrij land leven waar iedereen zijn eigen politieke partij kan oprichten. Kom daar maar eens om in China of Rusland. Maar goed, in Nederland is dat een gegeven, dus hoeven we dat niet elke vier jaar opzichtig te bewijzen. Leuk dus dat er oorspronkelijk 61 partijen zijn aangemeld in de aanloop naar de verkiezingen (dat waren er drie jaar geleden trouwens 74), maar het zou volslagen zinloos zijn als die allemaal straks op het stembiljet komen te staan.
Ronald Giphart maakt zich vandaag in zijn Volkskrant-column boos over afzeiken in de politiek. Als voorbeeld refereert hij aan een ‘genante afzeikgrap’ van PVV-Kamerlid Richard de Mos over het uiterlijk van GroenLinks-collega Ineke van Gent. Vervolgens verwijt hij mij dat ik die grap op Twitter heb herhaald. Nu was dat bepaald niet mijn allerleukste tweet, maar Giphart lijkt te suggereren dat ik het met die belediging aan het adres van Van Gent eens zou zijn. Om het even in zijn vocabulaire te zeggen: wat een gelul.
We staan aan de vooravond van de zoveelste politieke omwenteling in korte tijd. Woensdag kiest Nederland zijn nieuwe gemeenteraden en dreigen de twee grootste partijen, PvdA en in iets mindere mate CDA, veel zetels te gaan verliezen. Tegelijk zijn er ook beoogde grote winnaars: de Partij voor de Vrijheid (PVV) in Almere en Den Haag, maar vooral ook D66. De democraten doen in een record aantal gemeenten mee, waardoor maar liefst 80% van de Nederlanders op D66 kan stemmen. Als Amsterdammer gaat mijn meeste belangstelling uit naar de revolutie in de hoofdstad: verliest de PvdA een derde of misschien zelfs wel de helft van zijn electoraat? D66 ligt op de loer om de macht over te nemen.
Campagne voeren is met mensen in gesprek gaan, ook met PVV’ers. Dat zei D66-leider Alexander Pechtold zondag op de slotmanifestatie van D66 Amsterdam in de aanloop naar de lokale verkiezingen van 3 maart en de landelijke verkiezingen op 9 juni. “Ik vind het fantastisch dat D66’ers op internet, op Twitter en overal voorop staan, maar [het gaat vooral om] posters plakken, folderen op straat en gesprekken aangaan, ook met mensen die beginnen met PVV. Als je ze aanspreekt en doorvraagt, dan zijn dat mensen die geïnteresseerd zijn in wat wij aan het doen zijn. Ze zijn nog niet afgehaakt. Ze willen alleen horen dat je snapt welke problemen ze hebben en dat jij daar een verhaal voor hebt. En binnen vijf minuten heb ik met bijna iedereen dan een discussie over de oplossingen. Niet zwart/wit, niet in het wegzetten, maar in het meenemen.”
Vraag een politicus die slecht staat in de peilingen of hij daarvan schrikt, en hij zegt: “Het zijn maar peilingen!” Vraag een politicus die goed stond in de peilingen naar het uiteindelijk toch wat tegenvallende resultaat, en hij zegt: “Het waren maar peilingen!” Maar zodra een peilingpopulair politicus het oneens is met beleid dat hij niet kan wegstemmen, zal hij zeggen: “Er zijn heel veel burgers die dit beleid zat zijn, kijk maar naar de peilingen!” Tot zover de peilingparadox.
Heeft u Mark Rutte dit weekend ook gezien? Met een oranje regenjas aan liep hij goedlachs te flyeren in een druilerig Venlo. Niks geen strak VVD-pak, nee, een felkleurige regenjas. Het symboliseert de aandrang van Haagse politici om toenadering te zoeken tot de kiezer, de burger, het volk. Maar lukt dat ook?
Geert Wilders is de grote winnaar van de verkiezingen voor het Europese parlement, maar ook mijn partij D66 blijkt een overtuigende winnaar. Sterker nog: in mijn stad Amsterdam zijn de Democraten ’66 zelfs de grootste partij geworden. Een prachtig signaal, negen maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen. Voor mij persoonlijk worden die verkiezingen van 2010 ook bijzonder, want ik werd de avond voor de Europese stemming gekozen tot lid van de programmacommissie van D66 Amsterdam Nieuw West. Oftewel: ik ga meeschrijven aan het verkiezingsprogramma van D66 in het stadsdeel waar Slotervaart, Osdorp en Geuzenveld onder gaan vallen.
