Onluisterbaar meesterwerk van Sufjan Stevens
Vijf jaar na zijn eclectische meesterwerk Illinois kwam Sufjan Stevens met een officiële opvolger: The Age of Adz. Dat was even slikken voor de fans, want de mysterieuze singer-songwriter uit Michigan bleek zijn kenmerkende altfolk-gitaarwerk te hebben ingeruild voor duistere synthesizers.
The Age of Adz wijkt in alles af van wat het werk van Stevens tot dan toe was. Dat merk je pas na een paar minuten, want openingsnummer Futile Devices is de verstilde en tranentrekkende ballad waar Stevens patent op heeft. Hemels mooi en intens intiem.
Direct daarna barst de bom: de tweede track Too Much doet zijn titel eer aan met een overdadige cocktail van dramatisch borrelende soundscapes, een klinische drumcomputer en vervreemdende electropop. En zo klinkt ook de rest van het album, tot de laatste paar minuten.
Experimentele rommel
Zelf kon ik aanvankelijk niet luisteren naar The Age of Adz. Wat was dit voor experimentele rommel? Ik heb het album meermalen een herkansing geboden, maar haakte telkens gedesillusioneerd af. Ook het apocalyptische artwork van de schizofrene kunstenaar Royal Robertson hielp niet mee. Een mislukt experiment, zonde! Tot ik Stevens latere elektronische materiaal hoorde en dacht: hé, dat heb ik eerder gehoord.
Daarna gaf ik het album uit 2010 een nieuwe kans en viel ik ervoor. Niet voor alles, want sommige nummers blijven een taaie kluif. Too Much vind ik inmiddels prachtig, maar het ware magnum opus zit aan het eind: het 25 minuten durende slotnummer Impossible Soul is een vijfdelige suite waarin Stevens uitgroeit tot een van de meest vernuftige componisten uit de popgeschiedenis.
Ooh-ooh, woman, tell me what you want and I’ll calm down
Without bleeding out with a broken heart
That you stabbed for an hour
Woman, I was freaking out because I want you to know
My beloved, you are the lover of my impossible soul
Woman, too, promise me you’ll stay and put off all your woes
I was wigging out, too much worry, I could not get you at all
Pitchfork omschrijft de compositie Impossible Soul als een balanceeract tussen chaos en over-orkestratie. Dat is geen onware observatie, maar wat probeert Stevens hier veel uit in deze vijfentwintig minuten die geen seconde vervelen! In lijn met de rest van het album durft hij diep in te zoomen op een stormachtige relatie met alle bijkomende ups en downs. Halverwege lijkt het nummer klaar, maar start er ineens een Princiaanse dansbeat.
Impossible Soul is een grabbelton: het ene moment klinkt er een harp, het andere moment wordt Stevens’ timide stem versterkt door autotune. Om af te sluiten met de veelvuldig herhaalde leus: Boy, we made such a mess together! Inderdaad, het nummer is ook nog eens grappig. Maar bovenal buitenaards goed. Geef het een kans!
Jeroen Mirck schreef deze bijdrage voor de Sufjan Stevens-battle op muziekblog Ondergewaardeerde Liedjes.