Scheiding van kerk en staat

De scheiding tussen kerk en staat blijft actueel. Twee weken geleden was dat de inzet van een fel debat in de deelraad van Slotervaart, het Amsterdamse stadsdeel waar ik woon. Een deel van de oppositie diende zelfs een motie van wantrouwen in tegen het stadsdeelbestuur, onder leiding van stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch. Die motie werd verworpen, maar toch probeerden de indieners nog even hun gram te halen via maar liefst twee ingezonden brieven in de lokale krant Westerpost van vorige week. Over wat er werkelijk in de bewuste raadsvergadering gebeurde schreef het weekblad zelf geen woord. Daarom schreef ik een brief, die vandaag in de krant staat.

“Ieder weldenkend mens is het erover eens dat Nederlandse overheden zich niet moeten laten leiden door religieuze motieven. Tegelijk is het onnodig star om geloofsgroepen niet af en toe tegemoet te willen komen om een beter resultaat te boeken. Het beste voorbeeld zijn inburgeringscursussen: wie aparte cursussen exclusief voor (moslim)vrouwen aanbiedt, haalt meer cursisten over de streep. Als overheid zou je stom zijn om dat dan niet te doen.

Natuurlijk is het goed om Marcouch kritisch te bejegenen als hij weer eens iets onhandigs zegt over islamlessen op openbare scholen, maar je kunt ook overdrijven. Precies dat doen de indieners van de motie. Gerard Molewijk van Slotervaart Levendige Tuinstad (SLT) haalde maar weer eens een oude discussie over mogelijke (maar nooit verleende) steun aan salafisten van stal, terwijl de drie PvdA-dissidenten Beste, Moerlie en Engel op nogal kinderachtige wijze hun oude partij lijken te willen aanvallen.

Ik bezocht de raadsvergadering waar de motie werd ingediend en verdedigd, maar kan niet anders dan concluderen dat het een genante vertoning was. Clyde Moerlie maakte zichzelf ronduit belachelijk door een betoog van PvdA-fractievoorzitter Maarten van Maurik te onderbreken met wegwerpgebaren en het schreeuwen van “Gelul!” Deze actie symboliseerde de motie zelf, die warrig was geformuleerd en tegen het hele bestuur was gericht, terwijl het raadsdebat zich louter op Marcouch richtte. Zelfs de meestemmers VVD en SLT zeiden de motie slordig te vinden. Daar kwam nog bij dat de indieners zich in het debat vooral bedienden van voorbeelden die al speelden toen SLT dit voorjaar ook al een motie van wantrouwen indiende tegen Marcouch. Het twee keer indienen van zo’n motie over hetzelfde onderwerp is een teken van zwakte. Een motie van wantrouwen is het uiterste middel, een instrument dat bot wordt als je het te vaak gebruikt. Het indienen van de motie was ditmaal ronduit misplaatst, net als de twee al te triomfantelijke brieven in de afgelopen Westerpost.”

Er is iets mis met de politiek in het algemeen. Deze kwestie is daar een goed voorbeeld van. De motie, de verontwaardiging en het hele achterhoedegevecht over scheiding van kerk en staat zijn symptomen van de verruwing en simplificering van het politieke debat. We rollen van ruzie naar ruzie, zonder dat werkelijke problemen worden opgelost. Staatsrechtgeleerde Jan Vis sprak vorige week in de Volkskrant over een bepaalde “koortsachtigheid waarmee ieder onderwerp in deze tijd wordt bejegend“. Koortsachtig verliezen politici zichzelf in primaire conflicten. Zal het koortsige tij ooit nog keren?

Tags: , , , ,

8 Responses to “Scheiding van kerk en staat”

  1. Mike Says:

    Ik kan me niet herinneren dat hier in het verleden zo’ n ophef over is gemaakt maar als je kerk maar door islam vervangt wordt het duidelijker.
    Werden vroeger katholieke en protestante en protestante organisaties nooit gesteund door de overheid? Er gaat ook heel veel geld naar christelijk onderwijs. Daar maakt(te) niemand zich druk over.

  2. HetZuur.nl Says:

    […] Jeroen Mirck heeft een heuse brief geschreven over Achmed Marcouch in verband met zijn opmerkingen over Islam en Onderwijs. Het artikel van Jeroen Mirck heeft de titel ’scheiding van kerk en staat’ en suggereert eindelijk een staatsrechtelijk juist standpunt van Jeroen Mirck […]

  3. Nico Cost Says:

    Toen ik de wikipedia laatst raadpleegde voor een blog artikel over homo’s en godsdienst, was ik verbaasd te lezen: “Van scheiding van kerk en staat is sprake wanneer de kerkelijke macht en staatkundige macht niet in dezelfde handen zijn en zij geen beslissende invloed op elkaar uitoefenen. Scheiding van kerk en staat betekent dat de staat en de kerk ieder hun eigen zaken regelen en zich niet met elkaar bemoeien of elkaar de regels voorschrijven.”

    Het incident wat je aanhaalt heeft denk ik alles te maken met persoonlijke en partijbelangen, ego’s en macht. Ik zou daar geen serieuze discussie over ‘scheiding tussen kerk en staat’ aan verbinden.

  4. Jos Visser Says:

    Ik ben het met je eens dat er sprake is van een crisis in de politiek, maar aan het enkele feit dat een stel losers in Slotervaart zich niet weet te gedragen kan je dat niet afleiden. De deelraad van Slotervaart… Wat stelt dat nou in hemelsnaam voor?

    Er is trouwens met de simplificering van een debat op zich weinig mis. Dat is een verfrissende nieuwe wind tegenover het eindeloze fileren en kaasschaven van de oude politiek, die ieder issue zodanig fijnmazig weten te versnijden dat iedereen de weg kwijt raakt en het onmogelijk wordt om nog een praktisch standpunt in te nemen. De simplificatie is een wapen tegen hen die het debat continue gecompliceerder willen maken.

  5. Rob Says:

    En nog altijd kan niemand mij uitleggen waarom lessen Nederlands speciaal voor imams zo’n goed idee zou zijn. Er zijn ook geen rijscholen voor pastoors of cursussen boekhouden voor ouderlingen.
    Marcouch sleept wel vaker de islam een debat binnen. Daar mag best heel erg kritisch naar gekeken worden, zeker door de PvdA zelf, want de partij verliest er wel degelijk zetels door.

    Ik las dat Fatima Elatik twitterde dat Marcouch juist ‘zo veel bereikt’. Dat mag best zo zijn, maar Frits Bolkestein heeft ook veel bereikt en toch denk ik niet dat ze bij de PvdA op de man zitten te wachten. Er is ook nog zoiets als een partijlijn en ik zou zo graag zien dat de PvdA afstand neemt van de lijn-Marcouch. (En van deelraden in het algemeen, overigens.)

  6. Jeroen Mirck Says:

    Graag voeg ik een opiniestuk van Europarlementarier Marietje Schaake toe aan deze discussie. D66’er Schaake bepleit een strikte scheiding tussen kerk en staat, niet op basis van angst (zoals de motie-indieners in Slotervaart) maar op basis van gelijkwaardigheid en het terugwinnen van het autochtone vertrouwen in de politiek. Even citeren:

    “Voor D66 is integratiebeleid vooral participatiebeleid, de overheid moet mensen vrij laten in hun geloof, dat persoonlijk en nooit objectief meetbaar is. Door gemeenten en nationale overheden in Nederland wordt echter via religie een integratie en anti-radicaliseringsbeleid geformuleerd. De rol van religie, Islam, krijgt hierdoor een te prominente rol in de manier waarop de overheid haar burgers categoriseert en benadert. Het werken vanuit orthodoxie door de overheid, in de strijd tegen extremisme, is hiervan de meest vergaande. Ook veronderstelt het dat “Islam” een onlosmakelijk ingrediënt van probleem en oplossing zou zijn. Die aandacht is te eenzijdig.

    Daar komt nog een andere eenzijdigheid bij. Op verschillende manieren is in het formuleren van integratiebeleid jarenlang vrijwel alle aandacht naar etnische en religieuze minderheden gegaan, en niet mede naar de autochtone bevolking. Dit wreekt zich nu in de groei van de PVV en een grote rancune onder velen die zich terecht zorgen maakten over buurt en samenleving, maar niet als relevante burgers in het integratievraagstuk werden gezien, want behorend tot de autochtone meerderheid.

    De discussie rondom Tariq Ramadan is een reflectie van het gebruik van onwerkbare categorieën waarin het integratiedebat is gevangen. Er bestaat niet zoiets als een ‘Moslimgemeenschap’. Mensen hebben allerlei identiteiten, waaronder soms een religieuze. In Nederland wordt die religieuze identiteit, vooral als het om Moslims gaat, al jaren als allesomvattend beschouwd en vaak onterecht opgeplakt. Slechts de extreme Islamitische en extreem rechter zijde profiteren van deze voorstelling van zaken. Zij versterken de illusie van een sterke eenvormige groep die zij respectievelijk vertegenwoordigen of bestrijden. Het merendeel van ‘de Moslims’ herkent zich niet in het label ‘Moslim’, of in elk geval niet alleen daarin. Mensen als Moslim aanspreken om integratie te bevorderen werkt averechts. Zo wordt vooral de religieuze identiteit en niet het burgerschap versterkt. De overheid verschuift zo geleidelijk ook de scheiding van kerk en staat.”

    Zelfs de rechtse Bart Jan Spruyt loopt met Schaake weg. “Terwijl Pechtold steen en been klaagde over de onheuse bejegening die Tariq Ramadan in Rotterdam ten deel is gevallen, steekt Marietje de draak met de Rotterdammers die zo dom zijn geweest de man ooit aan te nemen. En de scheiding van kerk en staat moet weer in ere worden hersteld, schrijft zij ferm.”

  7. Jan Engel, raadslid Slotervaart Says:

    Het is m.i. wel erg simpel om na het volgen van een incident in de deelraad gelijk een mening te vormen over de indieners. Ondergetekende zit sinds 1994 in de raad voor de PvdA. Sociaal-democraat in hart en nieren. De afgelopen drie jaar heb ik een fractie meegemaakt die door hun absolute meerderheid de arrogantie van de macht vertegenwoordigde.

    Daarbij komt dan nog een stadsdeelvoorzitter die in de Islam het oplosmiddel ziet van alle problemen. Ik kan talloze voorbeelden geven van onderwerpen die alleen tot gevolg hebben gehad dat mensen verder uit elkaar groeien in plaats van dichter naar elkaar toe. We hebben de motie gericht tegen het hele dagelijks bestuur omdat het beleidsstuk Scheiding Kerk en Staat door het hele DB werd ondersteund. Ik heb daar ook expliciet naar gevraagd.

    Dit beleidsstuk is ook in de Centrale Stad “aangevallen” door PvdA’er De Wolf (tenminste nog een échte), maar weer op de bekende Cohenwijze met allerlei sluiproutes aangepast. Die zelfde truc wilde Marcouch ook in Slotervaart doordrukken – de deelraad beslist en ja daar zit overal een meerderheid van de PvdA, kassa dus! Vandaar dat we nu ook mee gaan doen aan de verkiezingen als Tulpen voor Amsterdam, sociaal en vrijzinnig waarbij geloof gezien wordt als een privéaangelegenheid en niet als PR-middel of oplosmiddel voor alle problemen.

  8. JeroenMirck.nl » Marcouch splijtzwam voor PvdA Says:

    […] Tegenstanders van Marcouch verwijten hem dat hij de scheiding van kerk en staat niet respecteert. Dat leidde eind september in de deelraad van Slotervaart zelfs tot een tweede motie van wantrouwen in een jaar tijd, ingediend door drie PvdA-afvalligen. Zij verlieten de partij dit voorjaar juist vanwege het optreden van Marcouch. […]

Leave a Reply