Meer of minder TTIP, meer of minder ISDS?

TTIP-Lubach-ISDS

Misschien moeten we Arjen Lubach dankbaar zijn: eindelijk heeft Nederland het massaal over TTIP. In zijn programma Lubach Op Zondag besteedde de talkshowhost op ludieke wijze aandacht aan dit omstreden handelsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten. Prompt werd de kritische onderstroom een enorme waterval die de politiek in Brussel en Den Haag dwong tot een publieke positiebepaling. In de Tweede Kamer werden al een paar moties ingediend, maar die laten erg veel ruimte voor interpretatie. Wat wil de Nederlandse politiek? Op het D66-congres van 18 april in Rotterdam zullen meerdere TTIP-moties worden ingediend, waaronder eentje van mij namens D66 Amsterdam.

Over het Transatlantic Trade & Investment Partnership (TTIP) lopen de meningen sterk uiteen. Sommigen willen überhaupt geen handelsverdrag met de VS, anderen vrezen voor chloorkippen of Amerikaanse arbeidsvoorwaarden in Europa. De TTIP-discussie spitst zich toe op één twijfelachtig aspect van het verdrag, namelijk de op te nemen Investor-State Dispute Settlement (ISDS). Deze systematiek houdt in dat bedrijven zonder tussenkomst van een rechtbank claims kunnen indienen tegen landen waar ze zaken mee doen. Meerdere moties op het D66-congres gaan over ISDS, waaronder de mijne. Dit is de motietekst:

Het D66-congres op zaterdag 18 april 2015 bijeen te Rotterdam,

Constaterende dat:

  1. De Europese Unie en de Verenigde Staten in onderhandeling zijn om een zogenoemde Transatlantic Trade & Investment Partnership (TTIP) met elkaar te sluiten; 
  2. Er veel discussie is over de verstrekkendheid van dit handelsverdrag, vooral over het op te nemen Investor-State Dispute Settlement (ISDS), waarbij bedrijven zonder tussenkomst van een rechter claims kunnen indienen tegen aangesloten landen als men vindt dat het verdrag zou zijn geschonden; 
  3. Het een goede zaak is dat D66-Europarlementariër Marietje Schaake de ontwikkelingen rond TTIP en ISDS ‘kritisch volgt’ als lid van de werkgroep in het Europese Parlement die input levert aan de EU-onderhandelaars, maar dat deze kritische houding nog actiever kan worden uitgedragen.

Overwegende dat:

  1. Een ISDS-mechanisme het reguliere rechtssysteem doorkruist en bedrijven onevenredig veel macht geeft ten opzichte van democratisch gekozen overheden; 
  2. Er diverse organisaties zijn die waarschuwen voor de risico’s van ISDS, waaronder Milieudefensie en digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom
  3. Er op dit moment over TTIP wordt onderhandeld, dus dat ook op dit moment de kaders duidelijk moeten worden gesteld; 
  4. Een houding van ‘kritisch volgen’ het risico met zich meebrengt dat de Europese Unie straks voor een voldongen feit staat betreffende de instelling van een ISDS-mechanisme in dit belangrijke handelsverdrag en dat het Europees Parlement beter het voortouw kan nemen met een steviger stellingname.

Verzoekt de fracties van D66 in het Europees Parlement en de Tweede Kamer om zich stellig uit te spreken tegen de onwenselijke aspecten van Investor-State Dispute Settlements (ISDS), teneinde eraan bij te dragen dat de EU-onderhandelaars sterker staan in hun onderhandelingen met de VS over de voorwaarden van een Transatlantic Trade & Investment Partnership dat economische kansen schept en tegelijk basale grondrechten respecteert.

Samenvattend: deze motie bepleit een extra kritische houding ten aanzien van ISDS, aangezien er twijfel is over de stellingname in het Nederlands en Europees parlement. Een andere motie (waarover ik contact heb gehad met de opstellers) pleit zelfs voor het schrappen van dit intransparante tribunaal uit TTIP. De keuze tussen beide standpunten is op 18 april aan de aanwezige D66-leden.

Dat er deze week een ISDS-motie is aangenomen door de Tweede Kamer doet niks af aan deze congresmoties: de ChristenUnie zwakte een eerdere motie namelijk dermate af dat de term ‘ISDS’ er helemaal niet meer in voorkomt. Daarmee kunnen beleidsmakers er alle kanten mee op. Op dit ingrijpende thema is er juist behoefte aan duidelijkheid. Ik kijk uit naar het congresdebat over TTIP. Goed dat het gevoerd wordt!

Tags: , , , , ,

14 Responses to “Meer of minder TTIP, meer of minder ISDS?”

  1. Rob Visser Says:

    Ben blij dat dit geluid bij D66 bestaat. Van mij mag in de positie van Marietje Schaake het accent wat meer op kritisch komen te liggen en wat minder op volgen. Ik heb haar op TV horen zeggen dat het allemaal wel goed komt met de accordering van dit verdrag voor het eind van dit jaar. Ik ben heel benieuwd wanneer ze ontdekt dat het niet rimpelloos zal verlopen en zelfs helemaal niet gaat gebeuren.

  2. Sung Says:

    Wat vragen betreft over ISDS is het goede zaak om de diverse ISDS-‘oplossingen’ in de diverse verdragen langs elkaar te leggen. Dat geeft een interessant beeld.

    Dit is de ISDS-tekst met het vrijhandelsverdrag tussen Europa en Singapore.
    De tekst is van oktober 2014
    http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2014/october/tradoc_152844.pdf

    Dit is de ISDS-tekst van CETA het vrijhandelsverdrag tussen Europa en Canada.
    De tekst is van ….
    http://www.international.gc.ca/trade-agreements-accords-commerciaux/agr-acc/ceta-aecg/text-texte/10.aspx?lang=eng

    Dit is de Bilateral Investment Treaty concepttekst van de Indiase overheid:
    http://bit.ly/BIT-India

    Erg interessant om met elkaar te vergelijken.

    Verder is het belangrijk om zich te realiseren, dat bestaande gevallen te maken hebben met bestaande verdragen, waar ISDS in zit en dus niet op toekomstige ISDS-verdragen.

  3. Sung Says:

    Hier wordt even uitgelegd, waarom ISDS wel zou deugen:

    https://www.mcgill.ca/fortier-chair/isds-open-letter

    De tekst is opgesteld door professoren recht van diverse universiteiten.

    Enkele citaten in het Engels:

    “States decide which obligations they wish to include in a treaty” =
    Staten beslissen zelf welke verdragsrechterlijke verplichtingen ze aangaan.

    “It is a hallmark of the rule of law that states must justify their acts and take responsibility for improper conduct.” » geparafraseerd:
    Het kenmerk van een rechtssysteem gebaseerd op regels, dat staten hun
    daden dienen te rechtvaardigen en ter verantwoording geroepen moeten kunnen worden wanneer ze zich ‘misdragen’.

    Indeed, holding states responsible for violating fundamental norms is part of any regime based on the rule of law, whether the protections in questions are based in a constitution, in national law, or in an international treaty. » Staten moeten aangesproken kunnen worden, als ze buiten hun boekje zijn gegaan en er moeten daar consequenties aan verbonden zijn.

    “Lost profits” is merely a measure of damages, not a cause of action, which must be predicated on allegedly wrongful government acts, such as discriminating against foreigners or failing to provide them with due process, that violate the express terms of a treaty. »
    Verloren winsten dient louter om de geleden schade te meten, als gevolg van verkeerde overheidshandelingen, zoals het discrimineren tegen buitenlanders, of het falen om adequaat proces te geven.

    “Corporations cannot and will not gain victory simply by arguing reduced investment value.” » Bedrijven krijgen niet louter schadevergoeding op grond van verminderende waarde van de investeringen

    ===

    Meer lezen:

    https://www.mcgill.ca/fortier-chair/isds-open-letter

  4. Jeroen Mirck Says:

    @Rob: Ik ben ook blij om te merken dat er binnen D66 discussie wordt gevoerd over TTIP. Het is complexe materie, maar daar moeten principiële uitgangspunten aan ten grondslag liggen. En inderdaad, zo’n handelsverdrag sluit je niet over één nacht ijs.

    @Sung: Dank voor de aanvullingen. De statements van deze professoren dragen inderdaad uit wat wenselijk is om in een ISDS op te nemen, maar praktijkvoorbeelden leren ons dat bedrijven soms toch echt misbruik maken van dit soort regelingen, met name als het gaat om claims aangaande ‘lost profit’. Dit soort misbruik moet expliciet worden geblokkeerd in de vast te leggen afspraken.

  5. Rob Visser Says:

    @Jeroen
    Hoe complex het onderwerp ook is, deze wordt hier eigenlijk verengd tot ISDS. Daarvan komen in deze discussie op 10 april pas de eerste voordelen tevoorschijn. De nadelen worden nauwelijks geïnvenariseerd en dan gaat het dus alleen maar over ISDS, te midden van een onderwerp dat jij zef ‘gecompliceerd’ noemt op 11 april.

    Het lijkt me dus hoog tijd de voor- en nadelen in kaart te brengen en politici te vragen wat hen weerhouden heeft dat eerder te doen. Want we moesten dit uit een komisch tv-programma vernemen en van RTL nieuws.

    Verder zijn ernog veel meer vragen voor de politici. Bijv waarom werd een motie zodanig afgezwakt dat ISDS er niet meer in voorkwam? En of ze echt denken dat burgers het zullen pikken als gezegd wordt “de internationale onderhandelingen over TTIP lopen nu al zo lang, we kunnen er niet meer onderuit”.

    Mijn verwachting: als politici merken dat burgers hier woest over zijn, dan zijn er gauw genoeg redenen om er wel degelijk onderuit te komen. En dat willen burgers in allerlei andere landen ook.

  6. Sung Says:

    Hier nog een commentaar:

    “Was nicht als Ausnahme in TTIP steht, musst privatisiert werden!! Das gilt auch für Sache in der Zukunft.”

    Experts met elkaar in debat over ISDS.

    8 April 2015

    http://opiniojuris.org/2015/04/07/scholars-debate-investment-arbitration-chapter-in-tpp-and-ttip/

    Roger Alford

    Maar ook hier kunnen ze er wat van:

    8 April 2015

    http://forumnobis.org/response-to-alford/
    ====

  7. Jeroen Mirck Says:

    @Rob: Een motie kun je zo breed maken als je wilt, maar ik heb ervoor gekozen specifiek in te zoomen op ISDS. Dat komt omdat ik denk dat je TTIP als geheel niet middels één simpele motie kunt veranderen. Dat Nederland en Europa zeer kritisch moeten kijken naar wat wordt vastgelegd in dit handelsverdrag, staat buiten kijf. Doordat er nu een brede nationale discussie wordt gevoerd over TTIP, ontkomt de politiek er niet aan om hier extra secuur mee om te gaan. Wellicht dat hierover morgen op het D66-congres nog andere moties worden ingediend; ik weet dat verschillende D66’ers hier mee bezig zijn geweest. Ook andere partijen spraken zich uit, maar daarvan ken ik niet alle ins en outs.

  8. Rob Visser Says:

    @Jeroen Die keuze kan ik me voorstellen, tegelijk kan ik me voorstellen dat voorstanders van TTIP nu denken dat jij grotendeels een medestander bent. Mijn motie zou zijn:
    -TTIP heeft vergaande gevolgen voor de rechtspositie van burgers, dan is het schokkend om te weten dat de onderhandelingen in het geheim plaatsvinden
    -gezien de te verwachten weerstand en de rust in de samenleving is het gewenst dat er eerst transparantie komt
    -als burgers weten wat er gaande is en kunnen beoordelen of ISDS inderdaad het meest vergaande element is van TTIP of dat er nog andere elementen zijn die zeer ingrijpend en omstreden zijjn, krijgt onze onderhandelingsdelegatie een mandaat met draagvlak onder de bevolking.

  9. Lennart Huizing Says:

    @Jeroen Fijn dat je een motie hebt ingediend en aangenomen hebt gekregen – alle beetjes helpen. Ik moet wel zeggen dat het erg jammer is dat je CETA – het handelsverdrag met Canada – niet hebt meegenomen, want als dat wordt aangenomen, komen we niet meer onder ISDS in TTIP uit. CETA is een vooruitgeschoven post wat dat betreft – dat blijkt uit de Most Favored Nations clausule. En van CETA is de tekst al uitonderhandeld en onwijzigbaar en zal deze zomer door het Europees Parlement worden besproken.

    Verder ook je aandacht voor de grove ondermijning van het Europese databeschermingsrecht. Vooral financiële dienstverleners krijgen het recht om EU-wetten te negeren – en Facebook en Google kunnen zichzelf makkelijk herdefiniëren tot financiële dienstverleners.

  10. Jeroen Mirck Says:

    @Lennart: Als CETA inmiddels onwijzigbaar is, heeft een motie daarover niet zo heel veel zin meer, toch?

    Ter info voor allen: mijn motie is zaterdag aangenomen, onder meer met een publieke steunverklaring van Kamerlid Kees Verhoeven en een positieve pre-advisering door het partijbureau.

  11. Lennart Huizing Says:

    @Jeroen: Je had kunnen oproepen om CETA af te wijzen wegens overduidelijk schadelijke bepalingen mbt ISDS. In elk geval hebben de fracties van D66 nu geen feedback van de partij over het uitermate kritisch zijn op CETA of het afwijzen ervan. Daar komen ongelukken van.

  12. Jeroen Mirck Says:

    UPDATE: Reageren op dit bericht was helaas enige tijd niet mogelijk vanwege een technisch probleem. Inmiddels is het plaatsen van comments weer mogelijk. Net op tijd voor de TTIP-demonstratie van 10 oktober 2015. Excuses voor het ongemak.

  13. Rob Visser Says:

    Fijn dat er weer gereageerd kan worden.

    @Jeroen Als CETA onwijzigbaar is, lijkt mij dat de noodzaak van een sterke motie ong 300x groter is. Jouw redenering komt erop neer dat als het klimaateffect gaande is het geen zin meer heeft maatregelen te nemen. Ik zie dat anders.

    Via deze pagina’s kan een petitie worden getekend:
    -http://www.wanttoknow.nl/politiek/ttip-hoe-we-gepiepeld-worden-teken-petitie/
    -https://stop-ttip.org/onderteken/
    .

  14. Rob Visser Says:

    Een overzicht van de meetups die de komende tijd plaatsvinden nav VPRO Tegenlicht van zondagavond: http://tegenlicht.vpro.nl/info/overzicht-tegenlicht-meet-ups.html, oa op woensdag 7 en donderdag 8 oktober.

    Ik denk dat ISDS er helemaal niet gaat komen. De maatschappelijke verontwaardigiging wordt zo groot dat niemand dit meer gaat verdedigen.

Leave a Reply