Toen Oud Zeikwijf het Blogbal 2013 aankondigde en me vroeg om er te komen voorlezen uit eigen werk, zei ik natuurlijk direct ‘ja’. Ik had nog geen flauw idee wat ik zou gaan voordragen, dus bedacht ik maar vast een prikkelende werktitel: ‘Is bloggen dood? (Deel 2)’. Niet dat ik stond te trappelen om dit beladen thema uit 2010 opnieuw te gaan oprakelen, maar ik voelde aan mijn water dat er in de aanloop naar het Blogbal vast wel weer een existentiële vraag zou worden opgeworpen. Tot een paar dagen voor het evenement wist ik nog altijd niet waar ik het over zou gaan hebben op dat podium in krakerspand Op De Valreep. Als een donderslag bij heldere hemel was daar echter de aankondiging van Peter Breedveld dat hij stopt met weblog Frontaal Naakt. “Ik ben op. Gesloopt, kapotgemaakt.” De blogterreur van de moslimbashers had gewonnen. Ik was geschokt, maar wist meteen: dit mag op het Blogbal niet onbesproken blijven.

“Het bloggen lijkt steeds meer uit de hand te lopen. Vlak na elkaar deden zich drie incidenten voor die duidelijk maken dat weblogs soms kunnen bezwijken onder de negatieve galspuiterij van de eigen bezoekers. De populaire Apple-site MacFreak besloot vorige week zelfs te stoppen naar aanleiding van aanhoudende bedreigingen aan het adres van de webmaster. Tegelijkertijd zwaaide de Volkskrant een prominente afhaker uit: Volkskrant-columnist Bert Wagendorp stopte met bloggen vanwege de reacties van bezoekers. En alsof die twee incidenten al niet genoeg zijn, woedt er de laatste weken een fel debat tussen de beheerder en bepaalde rabiate bezoekers van Frontaal Naakt, een polemisch weblog over de multiculturele samenleving. De bij al deze voorbeelden terugkerende trend: weblogs lijken steeds vaker te worden gegijzeld door hun eigen community. Betekent dit het einde voor weblogs?”

Deze woorden schreef ik in maart 2007 op mijn toenmalige blog bij Weblog.nl, ook al zo’n schim uit het verleden. Het was de eerste alinea  van een lang stuk onder de titel ‘Hoe bezoekers een weblog gijzelen’. Het was Peter Breedveld die het doorplaatste op Frontaal Naakt, net zoals het diezelfde Breedveld was die mijn blogpost gisteren via een retweet aan de vergetelheid ontrukte. Want het is weer heibel op Frontaal Naakt. Maar daarover straks meer.

Wagendorp weggetreiterd
Teruglezend blijken de blogconflicten uit 2007 pijnlijk actueel. Bert Wagendorp, die zijn Volkskrant-columns doorplaatste op een eigen kanaal binnen het weblog van zijn krant, had het al meer dan een jaar aan de stok met kritische bezoekers. Op Radio 1 zaten we ooit eens samen in een uitzending over de voor- en nadelen van journalistieke blogs. Ook toen was Wagendorp al niet bijster positief over online lezersreacties. In maart 2007 weidde hij zijn laatste online column aan zijn blogactiviteiten: “Ik heb het vanaf september 2005 gedaan. Meestal met plezier, ook vanwege de vaak zinnige reacties, positief of negatief. Toch stop ik ermee, omdat ik geen zin heb me nog langer vrijwillig te onderwerpen aan aanvallen in de rug, valse verdachtmakingen, op de man gespeelde vuiligheid en getreiter van halvegaren.”

MacFreak gegijzeld
Waar Wagendorp in feite slechts een individuele blogger is binnen een groter netwerk, verdwijnt er met MacFreak een zelfstandige discussiesite die maar liefst negen jaar bestond. Oprichter Leon van Schie verwoordt het als volgt: “Helaas is het tegenwoordig zo dat, wanneer je onfatsoenlijk gedrag niet toestaat op je eigen website, mensen je betitelen als dictator en je door hen belachelijk gemaakt wordt, en zelfs publiekelijk gelyncht omdat je een bedreiging zou zijn voor het vrije woord. (…) Je krijgt dan mensen op je site die vrijheid van belediging verwarren met vrijheid van meningsuiting.”

MacFreak kreeg in 2002 last van ruziezoekende beheerders van collega Mac-sites. Van Schie blikte terug op Planet.nl (alweer zo’n stukje webhistorie): “”Het ging zelfs zover dat er een foto werd geplaatst van de huizen tegenover de school van mijn dochter. Blijkbaar om te laten weten dat zij weten waar je dochter op school gaat.””

Moslimbashen op Frontaal Naakt
Wie zich in het multiculturele debat begeeft, weet dat het er daar heftig aan toe kan gaan. Sterker nog: het kostte Theo van Gogh zelfs zijn leven. Journalist Peter Breedveld startte na de dood van Van Gogh zijn weblog Frontaal Naakt. Een vrijplaats voor vrije meningsuiting waar ook hijzelf geen blad voor de mond nam. De emoties liepen zo hoog op dat hij bonje kreeg met de meest fanatieke moslimbashers in zijn bezoekerskring, waaronder Van Gogh-adept Bernadette de Wit.

Op 14 maart 2007 schreef Breedveld de blogpost Stamgasten, waarmee de discussie met zijn bezoekers een onderwerp op zichzelf werd. Breedveld, toen:

“Ik voel me steeds minder thuis op mijn eigen Frontaal Naakt. De meerderheid van mijn bezoekers, althans, degenen die regelmatig een reactie plaatsen en mee discussiëren, is het uitsluitend te doen om moslims. Als je die maar bij de grens tegenhoudt, het land uitzet en moskeeën sluit, komt het allemaal goed in Nederland, lijkt de gedachte. Want een moslim kan niet anders dan een gevaar zijn, dat moet hij van de koran, weten de dames en heren korangeleerden. (…) Met zulke overtuigde gelijkhebbers is elke discussie zinloos. Wie het toch probeert, wordt steevast afgeserveerd als politiekcorrecte, marxistische cultuurrelativist of gewoon als NSB’er. Nuance is taboe, het gaat om de bevestiging van het eigen gelijk en om de kracht van de herhaling.”

Het Stamgasten-bericht mondde uit in meer dan driehonderd reacties. Een vervolgbericht was ook alweer goed voor zeker honderd comments. In tegenstelling tot Wagendorp en MacFreak wilde Breedveld echter allerminst stoppen met zijn weblog. Ook moderatie overwoog hij niet, want dat past niet bij een website die vrijheid van meningsuiting predikt.

“Frontaal Naakt blijft een podium voor mensen met dwarse ideeën en visies en er komt geen koerswijziging”, aldus Breedveld in 2007. “Ook het laissez faire-beleid ten aanzien van de reageerders wil ik blijven handhaven. Maar misschien moet ik vaker aan de bel trekken bij inquisitie-achtige toestanden. Iedereen, niet alleen degene met de grootste bek, moet zich hier veilig genoeg voelen om zijn mening te uiten.”

De terreur van shockblogs
Gijzeling. Inquisitie-achtige toestanden. Foto’s van de school van je dochtertje. Het zijn de uitwassen van de uitdijende blogosfeer, waarin iedereen de gelegenheid krijgt om zijn zegje te mogen doen. Daar waar de gebruiker steeds vaker de content levert, grijpt de gebruiker blijkbaar ook steeds vaker de macht van het mediakanaal. In een open gemeenschap kun je immers gegroepeerd de webmaster overstemmen. Dat is bij MacFreak gebeurd en dreigde meermaals bij Frontaal Naakt. Het kan de sfeer verzieken en daarmee een weblog totaal ontregelen.

De keerzijde zijn de shockblogs zoals GeenStijl, die zelf voorop gaan in de schaamteloosheid en daarmee het dubieuze publiek juist voor zich weten te winnen. Daar wordt een sfeer geschapen die kan overslaan op community’s die juist op kleinschalige wijze in pais en vree over een niche-onderwerp hadden willen kletsen. Dat kan nog steeds, maar in sommige gevallen alleen nog maar achter een slotje, op een besloten forum of verplaatst naar Facebook. Het alternatief is strenge moderatie, waarbij de rotte appels worden aangepakt.

Mijn conclusie in 2007: “Misschien moeten we gewoon accepteren dat internet zijn onbevangenheid definitief verloren heeft. Het medium wordt volwassen. Met alle puberteitseffecten die daarbij horen. En bij sommigen gaat die puberteit helaas nooit helemaal over.”

Dat was 2007, we zijn nu zes jaar verder. Is er iets ten goede veranderd? Nee, integendeel. De haat op het internet is alleen maar intenser geworden. Peter Breedveld maakte afgelopen week bekend dat hij helemaal wil gaan stoppen met Frontaal Naakt. “Terreur werkt”, schrijft hij. “Ik ben kapot. Ik kan het niet meer opbrengen. (…) De ene verdachtmaking is nog niet ontkracht, of daar komt de volgende alweer aan. Op sites als De Jaap en De Dagelijkse Standaard staan ze er tegenwoordig om de dag, en altijd wordt daar even mijn werkgever bij genoemd. Elke dag sta ik met angst en beven op, want wat zal er nú weer over mij worden beweerd?”

Ik herken dit. Aangezien ik volgens sommigen teveel ‘deug’, krijg ook ik geregeld een lading ongefundeerde laster over me heen uit dezelfde hoek. Sommige bloggers lijken er plezier in te scheppen anderen mentaal kapot te willen maken. Toch zal ik nooit zwichten voor die blogterreur en ik vermoed dat ook Peter Breedveld niet definitief zal zwijgen.

Ter support een paar woorden van zijn muzikale held David Bowie, die dit voorjaar een verrassende comeback maakte. Afgeschreven, maar juist daardoor strijdbaarder dan ooit: “Here I am, not quite dying.” Want er is altijd ‘the next day, and another day’.

Hou vol, Peter. Terreur verliest uiteindelijk altijd.

Een ruwe versie van dit opiniestuk las ik gisteren voor op het Blogbal 2013. Het is ook gepubliceerd op Joop.nl.

Tags: Bert Wagendorp, Blogbal, Frontaal Naakt, Geenstijl, MacFreak, moslims, Peter Breedveld, reaguurders, weblog

This entry was posted on Wednesday, March 13th, 2013 at 16:00 and is filed under Bloggen. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.