Regeerakkoord raakt zzp’ers hard

Komt de zzp’er er goed of juist bekaaid van af in de plannen van het kabinet Rutte-II? Zelfstandigenorganisaties reageren gematigd positief op de maatregelen die Samsom en Rutte willen nemen in de komende regeerperiode, aldus ANP. Het is sterk de vraag of dat terecht is. Verschillende ‘zekerheden’ in het onzekere bestaan van de zelfstandige zonder personeel komen namelijk te vervallen, met name de startersaftrek en zelfstandigenaftrek.

Het meest opvallende aan het regeerakkoord is dat zzp’ers nauwelijks worden genoemd. “Het kabinet praat alleen over ondernemers, werknemers en flexwerkers”, zegt Linde Gonggrijp van FNV Zelfstandigen. Ditzelfde constateren ZZP Nederland en het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO): “Hoewel in het gehele regeerakkoord met geen woord gesproken wordt over de 800.000 zzp’ers heeft het wel degelijk grote invloed op de zelfstandige.”

Fiscaal gezien is de meest concrete verandering een vervanging van de inkomstenbelasting voor een winstbox voor ondernemers. Deze box telt een tarief van 28%. Daar staat wel tegenover dat ondernemersfaciliteiten zoals de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek en het urencriterium komen te vervallen. Dat urencriterium kunnen zzp’ers missen als kiespijn, maar de wegvallende aftrekposten raken hen hard. ZZP Nederland denkt dat het nieuwe systeem vooral een fikse teleurstelling zal opleveren voor de zelfstandigen met een laag inkomen. De FNV vindt “dat de belastingfaciliteiten op een andere manier beter moeten worden geregeld”.

Laat ik het concreter maken: veel zzp’ers zijn de wanhoop nabij. Neem nou Trouw-columniste Asha ten Broeke. Die schreef vorige week in haar vaste column (nou ja, wat is ‘vast’ voor een zzp’er?) dat zelfstandigen ‘met hun rug tegen de muur komen te staan’ door het – nu door Rutte en Samsom overgenomen – voorstel van de commissie Van Dijkhuizen om deze aftrekposten te schrappen:

“Mijn man en ik zijn beiden zzp’er. Wanneer de plannen van de commissie beleid zouden worden, zouden we door de afschaffing van onder meer de zelfstandigenaftrek elk 300 euro netto per maand moeten inleveren. Op jaarbasis zouden we als huishouden meer dan 7200 euro minder te besteden hebben. En dat geld hebben we niet.”

Dit doembeeld wordt bevestigd door PZO: “Het afschaffen van de ondernemersfaciliteiten zal zzp’ers niet onaangetast achter laten en zou ertoe kunnen leiden dat ze gedwongen worden het ondernemerschap achter zich te laten.” En dat in een tijd dat er door de crisis en versoepeling van het ontslagrecht alleen maar méér mensen (soms noodgedwongen) voor zichzelf gaan beginnen. Dan helpt het niet als daar voordeeltjes tegenover staan zoals verlaging van de regeldruk voor onder meer de bouw, het onderwijs, de zorg en de logistiek. Meevaller is wel dat startende ondernemers straks eenvoudiger een krediet kunnen krijgen bij Qredits, maar dan moeten ze dus nog wel gewoon ‘in business’ zijn.

Het grote probleem in de zzp-discussie is dat er vooral wordt gefocust op het gedwongen zelfstandigenbestaan, zoals zich dat met name in de bouwsector heeft voorgedaan. PvdA en SP willen die doelgroep beschermen door hen als verkapte werknemers te behandelen. Dat gaat ten koste van hun aftrekposten als ondernemer. Zo beloofde de PvdA in verkiezingstijd om zelfstandigen hun arbeidskorting ontnemen, wat in de publieke opinie al gauw omschreven werd als de zzp-boete. Het verleidde Diederik Samsom tot de bijkans marxistische uitspraak: “Je kunt je wel aan een baas onttrekken, maar niet aan de samenleving.”

De praktijk leert dat het zelfstandig ondernemerschap zich niet zozeer vooral afspeelt in de bouw, maar vooral in creatieve sectoren waar werkgevers vaak externe expertise inhuren. Dit blijkt uit een analyse die de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie door Intelligence Group liet uitvoeren in het kader van het seminar Arbeidsmarkttrends 2013. De belangrijkste uitkomst van die Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek (AGO) is deze uitsplitsing naar sectoren:

Sectoren met de meeste zzp’ers

  1. Cultureel (73%)
  2. Journalistiek (66%)
  3. Communicatie/PR/reclame/grafisch (60%)
  4. Agrarisch/visserij (46%)
  5. Bouw (44%)
  6. Marketing (42%)
  7. Toerisme (33%)
  8. Proces-/Kwaliteitsmanagement (29%)
  9. Verkoop/commercieel/sales (28%)
  10. Sociaal/maatschappelijk (27%)

Ter vergelijking: mensen in de beveiliging, administratieve functies, R&D en verpleging werken het minst als zzp’er en het meest in vaste dienst. De onderzoekers zeggen over deze uitkomsten: “Waar een aantal jaar geleden de flexschil vooral vanuit een kostenperspectief werd beschouwd, wordt hetzelfde onderwerp tegenwoordig steeds meer strategisch bekeken. Risicospreiding en makkelijker kunnen meebewegen met de economische ontwikkelingen zijn daarin veel genoemde argumenten.”

Feit is dat zelfstandigen zonder personeel een steeds groter deel van de beroepsbevolking gaan uitmaken. Dat vraagt om gericht beleid dat er niet op gericht moet zijn om zzp’ers te ontmoedigen. De politiek moet zich beter verdiepen in deze brede arbeidspopulatie en niet alle zelfstandigen over één kam scheren. Aan verkapt werknemerschap moet iets worden gedaan, maar tegelijk moeten de echte ondernemers juist een steuntje in de rug krijgen. Daar lezen we nog niets over in het regeerakkoord ‘Bruggen slaan’. Wanneer slaan jullie een flexibele brug, Rutte en Samsom?

Jeroen Mirck is lokaal D66-politicus en zzp’er.
Dit opiniestuk verscheen ook op Joop.nl

Tags: , , , , , , , , ,

13 Responses to “Regeerakkoord raakt zzp’ers hard”

  1. Kees Romkes Says:

    Dat ZZP’ers ondernemer genoemd worden, vind ik niet meer dan logisch. We moeten ook zo denken, niet als verkapt loonslaaf. Wat (met alle respect) wel de meeste ZZP’ers zijn.

    Dat dat niet verklaard wordt, das dan wel een gemiste kans.

    We moeten alleen wel de verantwoordelijkheid nemen die hoort bij een ‘eenmanszaak’, zoals we staan ingeschreven. Nu leggen we de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgever neer, maar daarvoor wordt je geen ZZP’er. Onderhandelen is ook onderdeel van ondernemerschap, een goede prijs vragen en die daar bij neerleggen. Concurrentie is aanwezig, dat begrijp ik, maar zolang je waarde voor een opdrachtgever bekend is, moet hij in ieder geval wel die waarde ook willen betalen.

  2. Ronald van der Aart Says:

    Helemaal eens met Kees. Vind de naam ZZP-er een fiscaal construct. Ik ben ondernemer. Heb een eigen bureau. Bewust gekozen. Zonder personeel, maar met een ‘pool’ van andere ondernemers en freelancers (ook al zo’n woord, dit maal uit de Middeleeuwen).

    Ook eens met Jeroen overigens dat je geen appels met peren kunt vergelijken. ZZP-ers in de creatieve industrie zijn echt anders dan schilders, stucadoors en tegelzetters in de bouw. Hoewel, we klussen natuurlijk wat af …

  3. Chantal Says:

    Aan de ene kant eens met Kees, aan de andere kant heb ik ook zoiets dat veel werknemers gepamperd worden met allerlei dingen die door grote bedrijven betaald worden. Hiervoor zijn dan weer fiscale aftrekposten. Die zijn er straks niet meer voor ZZP’ers. Ik moet de eerste klant nog tegenkomen die 200 euro per uur of meer voor een webbouwer wil betalen (je moet toch je kosten terugverdienen toch?)

    Daarnaast zijn er veel politici die met een beschuldigend vingertje wijzen naar werkgevers die personeel ontslaan en als ZZP’er weer inhuren. Weten ze dat de overheid daar ook aan meedoet? Tot twee jaar terug voor een overheidsinstelling gewerkt, daar werden mensen aangenomen en na 2 keer een jaarcontract eruit gegooid. Via de achterdeur kwamen de volgende jaarcontractanten weer binnen.

  4. Adriana van Schalken | Payroll Works Says:

    Ik denk dat er eerst nog een commissie zich hierover buigt voordat deze maatregel doorgevoerd wordt.

  5. Mickey Oudkerk Pool Says:

    Eerlijk gezegd vind ik het als “Shiatsu stoelmasseuse op locatie” enorme onzin dat je als ZZP’er een verkapte loonslaaf zou zijn. Mijn opdrachtgevers zijn er godzijdank ! Hier en daar heb ik ook eigen opdrachten. Zelf ben ik bezig met veel mensen masseren en als ik in de avond thuiskom dan heb ik echt geen energie meer om opdrachten binnen te halen. Dan ben ik fysiek en mentaal toe aan ontspanning. Daarbij komt dat we alle benefits van een baan in loondienst helemaal niet hebben. We hebben geen vakantiegeld en bonussen en kerstpakketten en uitjes, fiets van de zaak en door de baas betaalde opleidingen enzo. We hebben wel de verplichting om regelmatig scholing te volgen en opnieuw examens te doen en dat uit onze eigen zakken te betalen. Het hangt ook maar helemaal af, inderdaad, van wat je voor werk doet. Gezien alle veranderingen in de wereld volg ik nu een opleiding. Ik zit in het 2e jaar van een HBO opleiding die 4 jaar duurt. Omdat ik 50 ben moet ik denken aan mijn toekomst want een baan waar ik gelukkig in kan worden zal ik denk ik minder makkelijk vinden. Hoewel de wonderen de wereld nog niet uit zijn. Geld apart leggen voor pensioen lukt mij slecht omdat ik een lichamelijke beperking heb waardoor ik minder werk kan doen dan anderen in mijn sector. Daar zijn totaal geen voorzieningen voor. Je word als ZZP’er allemaal over een kam geschoren.

  6. Jeroen Mirck Says:

    Dank voor jullie reacties! In aansluiting op de heftige discussie over de inkomensafhankelijke zorgpremie is dit wederom een volstrekt oneerlijk plan. Gelukkig hebben Joop.nl en Sargasso het stuk inmiddels ook onder de aandacht gebracht. Hopelijk trekt de Haagse politiek zich er iets van aan.

  7. Caroline Heijmans Says:

    Ook ik ben ONDERNEMER! 25 jaar al… Begonnen in m’n uppie, uitgegroeid tot onderneming met 20 medewerkers. En sinds 2009 weer alleen. Ik wil helemaal niet ZZP’er genoemd worden; hooguit ZP’er (zelfstandig professional). Ik ben het helemaal eens met de reacties hierboven: een ondernemer zorgt voor zichzelf: betaalt zelf zijn scholing, betaalt zelf al zijn verzekeringen, betaalt zelf zijn pensioen, betaalt zichzelf vakantiegeld, en zelfs zijn eigen kerstpakket! Ik begrijp dus niet waarom er gedacht wordt dat ondernemers (want zo blijf ik ZZP’ers noemen) financieel bevoordeeld zouden worden ten opzichte van werknemers. En dan komt er nog bij dat ondernemers voor eigen risico werken… En niet 36 uur per week, maar vaak een veelvoud daarvan. Het afschaffen van ondernemersfaciliteiten is gewoon een ordinaire bezuinigingsmaatregel.

  8. Appie Says:

    Ik ben een armlastige zzp’er die ieder kwartaal de eindjes aan elkaar knoopt. Ik heb nog maar recht op drie maanden ww, en met deze nieuwe regelgevingen is de bijstand op zeer korte termijn het enige wat mij resteert. Ik ben geen zakelijke genie, maar ik ben wel goed in wat ik kan. Dankzij deze “fiscale voordeeltjes” kon ik met hangen en wurgen mijn werk doen, levend van contract naar contract. Ik ben werkelijk geschokt door deze nieuwe ontwikkelingen en het doet mij een groot verdriet dat ik straks mijn werkzaamheden moet opgeven om te vervallen in de armoede van de bijstand. Want een baan vind ik (als allochtoon al helemaal) niet.

  9. Jeroen Mirck Says:

    UPDATE: “De berekeningen die VZZP losliet op het regeerakkoord”, zo blogt Paul Klinkenbijl, “tonen aan dat een zzp-er met een omzet van 40.000 euro (relatief gezien) veel harder de bok is dan een zzp-er met een omzet van meer dan 80k. Een omgekeerd nivelleringsfeestje! Laat Spekman het niet horen.”

    Onder de kop ‘Zzp-koopkracht onder druk’ meldt de Vereniging van ZZP onder meer het volgende: “Uit berekeningen van de VZZP blijkt dat een startende onderneemster die een resultaat behaald heeft van 20.000 euro, bijna 2.300 euro meer belasting gaat betalen. Een zelfstandige schilder met 40.000 euro gaat er per maand ruim 400 euro op achteruit, een interim-manager met 60.000 euro, ruim 330 euro en een bedrijfsadviseur met 80.000 euro zo’n 300 euro per maand. De VZZP vindt de verslechteringen niet aanvaardbaar en zet zich ervoor in, dat de Tweede Kamer de plannen straks bijstelt.”
    http://www.vzzp.nl/nieuws/206-zzp-koopkracht-onder-druk.html

  10. Hugo-Jan Ruts Says:

    Voor zo ver relevant voor de discussie: die cijfers van AGO kloppen niet! Ze hebben een fout gemaakt in hun persbericht, dat hebben ze later bevestigd. Bij de cijfers gaat het om ‘flex’ in zijn algemeen. Dus zzp’ers, oproepkrachten, pay-rollers etc. Dus een veel bredere definitie dan sec zzp’ers.

  11. Jeroen Mirck Says:

    @Hugo-Jan: Dank voor de aanvulling. Het maakt overigens voor de beroerde positie van zzp’ers weinig uit. De armoede onder zelfstandigen was in 2011 voor het eerst groter dan onder mensen in loondienst, zo werd onlangs berekend door het CBS. Het aantal zelfstandigen onder de ‘lageinkomensgrens’ liep met 52.000 op tot 175.000, terwijl dit aantal voor mensen in loondienst 170.000 bedraagt. Het is aannemelijk dat dit aantal in 2012 verder is doorgegroeid.

    Ondanks deze slechte vooruitzichten blijft het aantal zzp’ers fors groeien: van 760.000 zelfstandigen nu naar 900.000 in 2030. Bij onveranderd overheidsbeleid wordt dat zelfs 1 miljoen. Volgens onderzoeker Fabian Dekker van het Verwey-Jonker Instiuut moet er een sociale hervormingsagenda komen voor deze groep werknemers. De meesten zijn namelijk niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid en ook hebben ze onvoldoende pensioen opgebouwd.

  12. DNR: hoe bezuinigt de regering op zzp’ers? Says:

    […] Zelfstandigen zonder personeel worden hard geraakt door het regeerakkoord van kabinet Rutte-2, schreef ik in november 2012. Reden voor De Redactie, organisator van de ZZP’erdag op 26 maart, om me drie maanden na dato te vragen om een update. […]

    Zie: http://www.jeroenmirck.nl/2013/01/hoe-bezuinigt-regering-op-zzpers/

  13. Arbeidsmarktcommunicatiebureau Says:

    Sinds de publicatie van dit artikel is het alleen maar erger geworden. Waar blijft Rutte met zijn partij voor de ondernemers?

Leave a Reply