Klassiekers hoeven geen halve eeuw oud te zijn, ze kunnen ook gewoon uit de 21e eeuw stammen. De graphic novel ‘Blankets’ (in het Nederlands vertaald als ‘Een deken van sneeuw’) is zo’n moderne klassieker. Niet alleen vanwege het pure, intense verhaal van Craig Thompson, maar vooral vanwege de onovertroffen manier waarop het wordt verteld. Medio 2004 recenseerde ik deze beeldroman en interviewde ik Thompson in Amsterdam. Terugblikkend is dit een weerslag van beide artikelen.

In een harmonieus samengaan van tekst en beeld maken we kennis met een timide knul (Craig) die zich ontworstelt aan de beknellende omhelzing van zijn streng gelovige ouders door zich te storten in een prille kalverliefde. De romance tussen Craig en zijn zomerkampvriendin Raina is zo puur dat het de hemel op aarde lijkt – en toch blijkt ook deze idylle vergankelijk.

‘Blankets’ (Top Shelf, 2003) is veel meer dan een liefdesverhaal, het is de beschrijving van hoe een jongen uitgroeit tot man. De jonge Craig ontdekt niet alleen de liefde, maar durft zich langzaamaan ook te verzetten tegen zijn ouders en het alles verzengende geloof. Thompson (geboren in 1975) gunt zichzelf een kleine zeshonderd pagina’s om deze levensles neer te zetten, zonder dat het ergens saai of langdradig wordt.

Door een volleerd gebruik van allerhande stijlmiddelen en visuele vondsten maakt hij van deze vastdikke beeldroman een achtbaan van grafisch meesterschap. Tempowisselingen, pijnlijke stiltes, uitdijende en inkrimpende kaders… Thompson haalt alles uit de kast om dit verhaal zo sprankelend mogelijk te vertellen. En het werkt, keer op keer. Blankets blinkt uit door zijn gelaagdheid, zonder dat het boek daardoor pretentieus of ondoorgrondelijk wordt.

Als ik Thompson in juni 2004 spreek, is duidelijk te merken dat het succes hem geen sterallures heeft geschonken. Lurkend aan een kopje koffie in het Amsterdamse café Het Blaauwe Hooft refereert hij meermalen – ietwat schuchter soms – aan zijn eenvoudige ‘mid-western’ afkomst: opgegroeid in Wisconsin, woonachtig in Portland, Oregon. Alleen daarom al wil hij zichzelf liever geen kunstenaar noemen. Een gesprek in steekwoorden.

Blankets.
‘Is this Maus for you, vragen mensen me. Maar zo voel ik dat helemaal niet. Blankets is een meditatie van mezelf, tien jaar later, op mijn puberteit. Ik vind het pretentieus om het literatuur te noemen, zoals sommige critici doen. Het is hooguit mijn doel om het stripmedium toegankelijk te maken voor een breder publiek.’

Aandacht.
‘De media-aandacht is enorm, en het momentum is nog steeds niet voorbij. Ja, je kunt het een circus noemen. Het is ongelooflijk hoeveel universele bijval mijn egocentrische persoonlijke verhaal heeft gekregen.’

Gevoelens.
‘Mannen hebben moeite om oprechte emoties te tonen. In superheldencomics vinden ze escapisme – het is een wezenlijk onderdeel van het overleven van je jeugd. Mijn boek vervult die rol ook, maar de emoties zijn oprecht. Zo vind ik dat seks niet meteen semi-pornografisch moet zijn. Ik heb ervoor gekozen om het simpel te houden: hoe is het om voor de eerste keer naast iemand te slapen? In mijn ogen is het stripverhaal een heel intiem medium, dat bij uitstek geschikt is voor vrouwen.’

Relaties.
‘Blankets gaat misschien wel over de kortste relatie die ik ooit heb gehad, en het is zeker ook niet de meest interessante love-story. Maar terwijl bijna alle andere relaties een open einde hadden, was in dit geval de cirkel rond. Amerikaanse speelfilms tonen altijd waardeloze love-story’s. Het gaat altijd over het begin van een romance, terwijl ik juist de eindes van romances prefereer. Die zijn veel interessanter.’

Religie.
‘De religieuze opvoeding die ik in Blankets beschrijf is typisch Amerikaans, want mijn ouders zijn born-again christians. Amerika is een jong land, met weinig geschiedenis en ook geen oorspronkelijke religie. Het christendom komt daar tot de mensen via marketing, niet via historische banden. Denk aan Billy Graham. En toch claimen de born-agains, dus ook mijn ouders, dat ze helemaal niet zo gelovig zijn. We geloofden allemaal in onze persoonlijke band met Jezus. Momenteel geloof ik helemaal niet meer. In mijn ogen zijn alle geloven hetzelfde. Ik schaar me achter John Lennon, die zei dat de wereld een betere plek zou zijn zonder religies. Wel ben ik heel spiritueel: ik geloof in de ziel, in een spirituele energie die na jouw dood voortduurt.’

Boze reacties.
‘Mijn ouders waren verontwaardigd over mijn boek. Ze zeiden: Welk recht heb jij om onze privé-levens publiek te maken? De kerkgemeenschap zag Blankets als een afwijzing van het christelijk geloof. ‘This book bears witness to the devil!’ Maar zo zie ik dat helemaal niet. Het gaat ook over de bescherming die geloof kan bieden.’

De titel.
‘De dekens uit de titel verwijzen naar de beschermende rol van familie, vriendin, religie. Daarom vind ik ook dat de Nederlandse titel (Een deken van sneeuw) de lading niet helemaal dekt. De sneeuw is slechts één van de dekens. Het boek gaat ook over de warme en beknellende deken van het gezin, van vriendschap, van religie. Het werken aan dit boek was ook een vorm van zelf-acceptatie, een proces waar ik nog steeds middenin zit. Wat was mijn rol als christen, als kunstenaar, als vriend, als broer, als zoon? Ik heb nu meer zelfvertrouwen, maar klaar ben ik nog lang niet. Dit is een levenslang proces.’

Voorbeelden.
‘Mensen zijn geneigd om meteen Eisner en Kurtzman te noemen, maar die hebben hooguit een latente invloed op me gehad. Misschien bestaat er wel zoiets als een Amerikaanse stijl. Daar heb ik het wel eens met mijn collega-tekenaar James Sturm over gehad. Mijn belangrijkste invloeden komen uit Europa. Baudoin is een grote inspiratiebron, maar ook de tekenaars van L’Association: Trondheim, Dupuy & Berberian en zeker ook Blutch.’

Volgende boek.
‘Ik zie Blankets niet als mijn meesterwerk. Artiesten maken hun beste werk doorgaans pas na hun veertigste. Ik ben op dit moment veel enthousiaster over mijn volgende boek. Dat moet Habibi gaan heten en is eigenlijk een Arabisch sprookje. Ik ben er nog wel een paar jaar mee bezig, want het wordt net zo dik als Blankets. Ik heb die ruimte nodig, want dan kan ik goed spelen met het ritme van het verhaal. Voor Habibi studeer ik caligrafie. In het Arabisch betekent dat woord: de muziek van woorden. Zelf zou ik strips graag de muziek van beelden willen noemen, of de bladmuziek ervan.’

Recensie en interview verschenen eerder op Comicbase.nl.

Tags: Blankets, Craig Thompson, graphic novel, Stripklassiekers

This entry was posted on Tuesday, July 24th, 2012 at 22:58 and is filed under Strips & Cartoons. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. Responses are currently closed, but you can trackback from your own site.