Wat is erger: PVV-cartoon of tuigdorp?

Over smaak valt niet te twisten, toch doen we het volop. Van de twist over een recente Wilders-cartoon op opiniesite Joop.nl krijg ik een nare smaak in de mond. Waarom? Omdat het niet gaat om waar het eigenlijk over had moeten gaan, namelijk het als provocatie bedoelde plan van de PVV om het tuig van onze samenleving weg te stoppen in tuigdorpen. Respectloos en dom, een politieke partij onwaardig. Alweer een reden om op 2 maart géén PVV te stemmen. Maar daar gaat deze cartoonrel al lang niet meer over.

Laten we deze storm in een glas water eens in perspectief zetten. De PVV van Geert Wilders lanceert in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen een kansloos proefballonnetje: tuigdorpen. Net zo kansloos als een kopvoddentaks, dus waarom zou je er woorden aan verspillen? Toch trapt de politiek – die draait om debat – in die val van Wilders. En met hen de opiniemakers, commentatoren en cartoonisten.

Eén reactie springt eruit. De aan Joop.nl verbonden cartoonist Adriaan Soeterbroek, die er toch al een handje van heeft om Wilders in verband te brengen met de Tweede Wereldoorlog, publiceert op de VARA-site een spotprent waarop we Wilders zien als kampcommandant die het tuig in zijn tuigdorp naar de douches begeleidt. Flauwe, slechte cartoon, daar is iedereen (van Volkskrant-columnist Nausicaa Marbe tot VARA-prominent Paul Witteman) het over eens.

Waarom spreekt iedereen zich uit over deze cartoon? Omdat Wilders hem aangrijpt om te dreigen weg te blijven bij een verkiezingsdebat in de uitzending van Pauw & Witteman als de VARA de spotprent niet verwijderd van Joop.nl. “Chantage”, zo omschrijft Joop-eindredacteur Francisco van Jole de eis van Wilders. De VARA weigert de cartoon te verwijderen en Wilders blijft dus weg.

Wat volgt is eindeloos gesoebat op opiniepagina’s en internet over de cartoon. Het gaat niet over tuigdorpen, maar over het fenomeen ‘Godwin’: iemand vergelijken met de nazi’s. Godwins zijn een zwaktebod pur sang, maar het is niet verboden. De verontwaardiging van Wilders is bovendien enorm selectief, want door cartoonist Soeterbroek werd hij al vaker vergeleken met de nazi’s (zoals hier). Waarom dan niet eerder zo boos? En laten we wel wezen: Wilders zelf schuwt ook geen Godwins, dus wie zonder zonde is…

Maar goed, je ziet wat er gebeurt: binnen de kortste keren gaat het niet meer over het onderwerp van de cartoon (het onzalige plan van de tuigdorpen) maar over de vorm van de cartoon. Dat is precies wat Wilders wil en hoe hij voortdurend handelt: tweespalt zaaien, zijn tegenstanders zwart maken en zichzelf als underdog manifesteren. Jammer dat die tegenstanders er telkens weer intrappen, braaf de framing van de PVV volgen en daarmee Wilders in de kaart spelen.

De laatste ontwikkeling in de cartoonrel rond Wilders vond gisteren plaats: de VARA-directie heeft alsnog de cartoon verwijderd vanwege ‘ernstige bedreigingen’ aan het adres van VARA-medewerkers, waarvan de omroep inmiddels aangifte heeft gedaan bij de politie. Eén van die bedreigde medewerkers is Paul de Leeuw, die daar gisteravond over sprak in zijn eigen Madiwodovrijdagshow. Maar in plaats van zijn pijlen te richten op de bedreigers, bekritiseerde hij zijn collega’s van Joop.nl voor het plaatsen van de cartoon, en dan met naam en toenaam Francisco van Jole. “Het is niet mijn schuld dat die tekening is gemaakt. Het is ook een afschuwelijke tekening.”

Nogmaals: over smaak valt niet te twisten. De bewuste cartoon is geen goede cartoon. Maar door discussie over de vorm van de cartoon leidt Wilders de aandacht af van het kwalijke achterliggende onderwerp: het PVV-voorstel voor tuigdorpen. Laten we het gewoon weer over tuig hebben. Tuig dat omroepmedewerkers dusdanig bedreigt dat de VARA overgaat tot (in mijn ogen zinloze, want veel te late) zelfcensuur. Tuig dat naar de mond wordt gepraat door de PVV, een partij die zelf ook tuig in de Tweede Kamer heeft zitten. Maar ook: tuig dat wij als samenleving nooit zullen wegstoppen in tuigdorpen, omdat er betere manieren zijn om mensen weer op het goede pad te krijgen. Net zoals er betere manieren zijn om je onvrede te uiten over een cartoon dan dreigementen.

Jeroen Mirck was van 2009 tot 2010 redacteur van Joop.nl.

Tags: , , , , , , , , ,

17 Responses to “Wat is erger: PVV-cartoon of tuigdorp?”

  1. Jeroen Mirck Says:

    UPDATE: Paul de Leeuw had vanavond Francisco van Jole in de studio bij zijn MaDiWoDoVrijdagShow en maakte publiekelijk zijn excuses:

    “Wat sommige mensen belachelijk vonden is dat ik een collega afviel in het openbaar. En daar geef ik ze ook wel een beetje gelijk in. Het tweede punt is dat ik zei dat de bedreiger naar de mensen toe moest die verantwoordelijk zijn. En dat neem ik mezelf heel kwalijk. Bedreigen is iets dat je niemand aan mag doen en iets dat je een ander niet gunt. Mag ik de kroonprinses citeren? Dat was een beetje dom van me.”

    Opmerkelijke onthulling uit het programma: Van Jole vertelde dat Joop.nl al eerder aan Wilders had aangeboden de cartoon weg te halen als hij ook daadwerkelijk naar het verkiezingsdebat in P&W zou komen, maar dat wilde Wilders ineens niet meer. Als gevolg bleef de cartoon dus op de site staan. Op het moment dat VARA-medewerkers zoals Paul de Leeuw dusdanig werden bedreigd “dat ze hun werk niet meer konden doen”, werd besloten de cartoon alsnog weg te halen.

  2. Verbal Jam Says:

    Goed stuk. Vreemd is de huichelachtigheid van de PVV. Bij de affaire Gregorius Nekschot werd er vanuit die hoek hysterisch gekrijst over de ‘vrijheid van meningsuiting’.
    Over een cartoon als deze zou ik mijn schouders ophalen, zo weinig origineel is hij. En dan is er altijd wel een aantal randdebielen dat aan het bedreigen slaat. Dat ze dan tevens Paul de Leeuw bedreigen toont al aan om wat voor types het gaat: het is de enige die ze kennen bij de Vara.

    Weblogs krijgen vaak het verwijt dat ze geen redactie hebben en dat daardoor geen kwaliteitsdrempel is ingebouwd. Joop heeft wél een redactie, maar je ziet: een dergelijk slechte cartoon wordt niet gefilterd.
    Het laat des temeer zien dat je in deze tijd als redactie alleen dingen moet doorlaten waar je voor de volle honderd procent achter kunt blijven staan.
    Wat dit zielige vertoon van verlate zelfcensuur is van een Blekeriaanse lulligheid.

  3. Tom Says:

    Hoewel de eis van het ontslag van van Jole een stap te ver is, vind ik wel dat de Leeuw een punt heeft door tegen de daders te zeggen: Waarom bedreig je mij? Ik heb er toch verder niets mee te maken?

    Goed, hij het wat mogen nuanceren door erbij te zeggen dat je mensen in überhaupt niet zou mogen bedreigen. Maar zeggen dat de bedreigers in zijn geheel niet zijn bekritiseerd vind ik persoonlijk een beetje onzinnig klinken.

  4. Jeroen Mirck Says:

    @Verbal Jam: Mooie aanvulling. Goed dat je Gregorius Nekschot erin betrekt: ook hij maakt cartoons die vrijwel niemand kan waarderen, maar hij kreeg wél de steun van rechtse populisten als Geenstijl, PVV en andere ‘strijders van het vrije woord’ (die in werkelijkheid niet zo vrij zijn als ze zich voordoen). Huichelaars zijn het.

    @Tom: Mijn verwijt aan Paul de Leeuw is dat hij zijn pijlen primair richt op Joop.nl in plaats van op de bedreigers. Iedereen is het er over eens dat het nergens op slaat om hem te bedreigen vanwege een cartoon van heel iemand anders. In ‘MaDiWoDo’ wees Van Jole er trouwens fijntjes op dat Wilders verantwoordelijk is voor die ‘framing’. door de hele VARA verantwoordelijk te stellen voor de cartoon. Net zoals hij alle moslims aanspreekt op de misdragingen van een kleine groep.

  5. Jean Pierre Says:

    Kunnen jullie aangeven wat er ‘niet goed’ of zelfs ‘slecht’ is aan die cartoon? Ben wel benieuwd naar jullie interpretatie daarvan.

  6. Jeroen Mirck Says:

    @Jean-Pierre: De vergelijking tussen tuigdorpen en concentratiekampen is te makkelijk. Van een cartoon verwacht je dat hij een verrassende extra laag toevoegt aan het nieuws zoals dat tot je komt. Wilders vergelijken met de nazi’s is niet verrassend meer. Deze cartoon bevestigt het beeld dat de grootste tegenstanders van Wilders al van hem hebben. Het is eigenlijk een activistisch pamflet. Ik word er niet door verrast.

    Natuurlijk zijn er ook zaken die voor deze cartoon pleiten, in de eerste plaats het feit dat Nederland er al meer dan twee weken niet over uitgepraat raakt. Maar leg zelf eens uit wat jij er goed aan vindt.

    Overigens loopt er ook een uitvoerige discussie over dit artikel op Facebook:
    http://www.facebook.com/jeroenmirck/posts/188562657851403

  7. Jean Pierre Says:

    De vraag aan jou, waarom je de cartoon slecht vindt, betekent niet automatisch dat ik ‘m goed vind, hè. Ik vind ‘m als cartoon ook niet echt bijster intelligent en hij is ook nog eens belabberd getekend.

    Ik vind alleen dat ‘deze cartoon had nooit gemaakt mogen worden’ te simplistisch is van Van ‘t Hek. Het goede van de cartoon is, zoals jij ook al zegt, dat het de discussie over vrijheid van meningsuiting weer een tandje scherper zet. Wat kan wel, wat kan niet?

    Opvallend is altijd wel dat Wilders schijnbaar alles mag roepen en mensen mag beledigen. Als hijzelf onderwerp van spot wordt, dan zijn de rapen gaar. Die man houdt er zo’n dubbele moraal op na. Net als wel vanalles mogen blaten, maar dan voor de rechter zich beroepen op z’n zwijgrecht.

    Alles wat helpt om Wilders onderuit te halen, daar ben ik in principe voor. Ik vind die man een gevaarlijke gek.

  8. Jean Pierre Says:

    Overigens, los van de cartoon, maar wel aansluitend bij Wilders’ idee over de tuigdorpen. Dat idee is hier in Nederland een paar honderd jaar geleden ook daadwerkelijk in zwang geweest. We hebben Veenhuizen gehad, wat een kolonie was voor zwervers en criminelen. Een heropvoedingskamp.

    Lees ‘Het Pauperparadijs’ van Suzanna Jansen als je er meer over wil weten. Dan blijkt meteen dat het idee van tuigdorpen behoorlijk achterlijk en niet van deze tijd is.

  9. Paula Says:

    Ik vind het verschrikkelijk dat mensen (en hun gezin!) beveiligd moeten worden.

    Maar waar gaat het nou om in Nederland? Betere economie, beter onderwijs, meer kansen voor ondernemers, beter openbaar vervoer. Volgens mij dan.

    En dan worden families bedreigd omdat ze het in een simpel programma over een stripplaatje hebben gehad. Wat is dit????

  10. Jeroen Mirck Says:

    Bovenstaand opiniestuk verscheen zaterdag (een dag later dan hier, dus na de MaDiWoDo-show) ook op Joop.nl en haalde in een weekend tijd 2500 views en 300 reacties. And still counting…
    http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/wat_is_erger_pvv_cartoon_of_tuigdorp/

  11. Branko Collin Says:

    Maar door discussie over de vorm van de cartoon leidt Wilders de aandacht af van het kwalijke achterliggende onderwerp: het PVV-voorstel voor tuigdorpen.

    Ik vind dat je hier tamelijk kort door de bocht gaat. Als de bedreigingen iets duidelijk hebben gemaakt, is dat er inderdaad tuig bestaat, en in welke hoek we dat moeten zoeken. En als die lui nou hun eigen dorpen willen hebben… (We noemen hem “Limburg”.)

    Vreemd is de huichelachtigheid van de PVV.

    Mja. Vind je dat echt “vreemd”? Ik heb nog een stuk prachtig akkerland voor je te koop in Nevada.

  12. Jeroen Mirck Says:

    @Branko: Het tuig is er, dat bewijst de PVV-achterban zelf, maar dat legitimeert nog niet om ze allemaal in tuigdorpen op te sluiten. Nou ja, van mij mogen ze inderdaad best allemaal vrijwillig verkassen naar Limburg. Of naar Nevada, prachtige staat zonder allochtonen maar met veel conservatieve rednecks. :)

  13. Hannes Minkema Says:

    In ‘Moraalridders’ bracht Francisco van Jole vanavond het – in mijn ogen nogal voor de hand liggende, maar hier nog niet genoemde – argument in dat Soeterbroek in feite tekende wat menigeen zelf al bedacht had. En dat is dat het PVV-voorstel om ongewenste Nederlanders (voor ‘tuig’ uitgescholden) te concentreren in speciale ‘dorpen’ op zichzelf al heel wat mensen doet denken aan concentratiekampen.

    Met andere woorden: Soeterbroek tekent wat menigeen allang dacht.

    En dat zou dan niet door de beugel kunnen? Raar.

    Ook de ‘kopvoddentax’ en het uit de bus laten verwijderen van moslima’s met hoofddoek doet mij rechtstreeks denken aan de antisemitische praktijken die de nazi’s er op na hielden om joden het leven zo moeilijk mogelijk te maken. En natuurlijk aan het verbod voor zwarten om in blanke bussen te rijden.

    Ik begrijp werkelijk niet waarom iemand zo’n voor de hand liggende associatie, die bij veel mensen allang was opgekomen, niet zou mogen tekenen en publiceren.

    Misschien zit het ‘m in de daad van het publiceren, niet in die van het tekenen? Wie de associatie actief uitvent (‘kijk, het PVV-voorstel lijkt op het instellen van concentratiekampen’) wil de publieke beeldvorming beïnvloeden. Is dat dan soms verboden? Ik dacht het niet.

    Stel dat de brave Hannie van Leeuwen op tv tegen Geert Wilders had gezegd: “Meneer Wilders, uw voorstel van de tuigdorpen vind ik ontzettend slecht en bovendien naar. Het doet me denken aan de manier waarop niet lang geleden joden als zogenaamd ongewenste vreemdelingen in kampen werden geconcentreerd en voor ‘uitschot’ uitgemaakt. Ik vind dat u zichzelf en uw partij met dit plan diskwalificeert, en dat u een hele bevolkingsgroep gevaarlijk bedreigt door het ‘tuig’ steeds maar weer in verband te brengen met de Marokkaanse Nederlanders.”

    Dan zou de brave Hannie van Leeuwen heel expliciet geweest zijn, zowel in de associatie met concentratiekampen als in haar afwijzing daarvan. Ik denk dat menigeen – Wilders misschien uitgezonderd – daar weinig problemen mee zou hebben.

    En heeft Soeterbroek iets veel ernstigers gedaan dan?

  14. Hannes Minkema Says:

    Bovendien blijf ik maar niet begrijpen waarom wij geacht worden om het heden te begrijpen door te leren van de geschiedenis – als het maar niet om de Tweede Wereldoorlog en de jodenvervolging gaat.

    Dan is ineens elke vergelijking met vandaag de dag taboe. Raar. Hoe kunnen we ‘lessen voor de toekomst’ leren en ‘nooit meer Auschwitz’ roepen als we die toekomst niet eens mogen spiegelen aan Auschwitz?

  15. Jeroen Mirck Says:

    Je hebt helemaal gelijk, Hannes. De zogenaamde ‘Godwin’ is een regel die naar willekeur en vaak (moedwillig?) verkeerd wordt toegepast. Hij slaat op de vroegere Usenet-groepen waarover gezegd werd dat ruzies uiteindelijk altijd uitmondden in kwalificaties als ‘Wat ben jij toch een nazi’. Dat is iets heel anders dan een inhoudelijk gefundeerde parallel trekken met activiteiten in de Tweede Wereldoorlog. Wilders zoekt die grens voortdurend op. Zo riep hij op de verkiezingsavond: “Nederland voor de Nederlanders!” Dat klinkt wel heel erg als “Eigen volk eerst!” De columnist die dat opschrijft zal ongetwijfeld een woedende reactie krijgen van Wilders, maar die reactie is onterecht. Als Wilders niet langer met de nazi’s vergeleken wil worden, kan hij beter zijn beleid aanpassen dan boos worden op de boodschapper.

  16. Jeroen Mirck Says:

    Toch maar weer eens deze column nagelezen. Ik schrijf niet vaak over Wilders, maar een reageerder beweerde dat ik dat voortdurend doe en bovendien de PVV wil verbieden. Dat gebeurde onder het stuk over het geweldsincident waar ik slachtoffer van werd (en wat sommige D66- en Joop-haters ‘mijn eigen schuld’ vonden). Misschien moeten die mensen bovenstaand stuk gewoon eens lezen. Al denk ik niet dat je vooroordelen weg kunt nemen bij mensen die je toch al een ‘fatsoensnazi’ vinden.

  17. Blogjaar 2011: Sanoma verslaat GeenStijl Says:

    […] Tot zover de cijfers van het jaar 2011. Volgend jaar weer nieuwe onderwerpen en discussies. Al zijn we vast nog niet uitgepraat over de wereldeconomie, Wilders en Weblog.nl. Alle lezers, reaguurders en zij die naar mij linkten: hartelijk dank voor de aandacht en een blogrijk 2012 toegewenst! […]

Leave a Reply