De Ochtend: Twittercode of Social Mediabeleid?
Moeten er regels voor Twitter komen? Natuurlijk niet, daar hebben we de Grondwet al voor. Toch duikt deze vraag steeds vaker op bij bedrijven die zelf een Twitteraccount hebben geopend of hun medewerkers steeds vaker publiek zien praten over bedrijfszaken. Afgelopen week was het zelfs complete paniek bij de Nederlandse politie, die volgens diverse media bezig zou zijn met een landelijke richtlijn voor het gebruik van sociale media door het eigen korps. Aanleiding was de schorsing van districtschef Gerda Dijksman van de politie in Zuidwest-Drenthe na een uitglijder op Twitter. In een tweet suggereerde ze dat er bij de dood van een jong stel in Assen sprake was van huiselijk geweld, maar later bleek dat de twee door koolmonoxide om het leven waren gekomen. Legitimeert deze rel een Twittercode?
Politievakbond ACP wil het twitteren niet beperken, want er zitten volgens de bond veel voordelen aan het gebruik van sociale netwerken. “Maar het gebruik ervan kent ook z’n kwetsbare kanten. Waar ligt de grens? Of die met een liniaaltje te trekken is, weet ik niet”, zegt ACP-voorzitter Gerrit van de Kamp.
De Twitterrichtlijn zou uit de koker komen van de Nederlandse Vereniging van Commissarissen en Directeuren (NCD), die het zelf als volgt verwoordt: “In 2011 stelt de NCD een document samen dat u als lid adviseert, inspireert en instrueert hoe u als leider de komende jaren social media in kan zetten. Hoe u zowel de interne- als externe communicatie van uzelf en organisatie kan verbeteren en versterken.” Geschrokken door de enorme media-aandacht laat de vereniging nu weten:
“Directeuren regels opleggen is niet het streven van NCD: een gedragscode voor social media geldt primair voor mensen die namens de NCD communiceren. De NCD stelt uiteraard geen regels op over hoe leden op persoonlijke titel communiceren (met dien verstande dat als ze heel rare dingen communiceren dat ze daar wel op aangesproken kunnen worden, maar dat is niks nieuws en staat los van Twitter). Bij de NCD snappen we dat sommige organisaties met codes en handboeken komen maar daar geloven wij niet in; je kunt communicatie nu eenmaal moeilijk in allerlei regeltjes vangen. Wij geloven eerder in bewustwording door voorlichting, afstemming en oefening.”
De politie staat trouwens niet alleen in zijn vrees voor negatieve effecten na ondoordachte berichten van medewerkers op sociale media. Ook bedrijven en instellingen stellen momenteel een Social Mediabeleid op of hebben dat zelfs al gedaan. Zo denkt NRC Handelsblad na over een Twittercode voor de eigen redactie en zijn dergelijke reglementen bij Amerikaanse bedrijven al doodnormaal. TNT heeft internationale Social Media Guidelines die behoorlijk veel toelaten, zo meldt Volkskrant Banen, terwijl de banken ING en ABN Amro strenger zijn.
Een veelbesproken voorbeeld uit eigen land is de Zwolse hogeschool Windesheim, die de eigen studenten aan de School of Media zou willen onderwerpen aan een Twittercode ‘om duidelijk te maken wat wel en niet kan’. Aanleiding van een bericht van een student op het sociale medium waarin een docent werd uitgescholden. Weblog Geenstijl greep het nieuws aan om een serie fictieve regels te ‘lekken’. Overigens zegt Windesheim-woordvoerder Edith van Rijssen in De Stentor:
“Er komt Windesheimbreed géén twitterrichtlijn. De docenten op de School of Media onderzoeken inderdaad de mogelijkheid om zo’n twittercode op te stellen, maar naar verwachting komt die er niet. De controle en de handhaving van zo’n richtlijn is ondoenlijk.”
Hoe dan ook ligt het gevaar op de loer dat Twitterbeleid te ver gaat. Wat Windesheim betreft: studenten zijn geen medewerkers van een school, dus is het niet aan de hogeschool om hen Twitter-regels op te leggen. Overigens blijkt uit een ander voorbeeld dat studenten wel degelijk om tweets geschorst zijn. Bij dergelijke richtlijnen ligt bovendien het risico op de loer dat je als organisatie te veel gaat ingrijpen in de persoonlijke vrijheid die eenieder als internetgebruiker heeft. Dat is ook het probleem met Social Mediabeleid in het algemeen: natuurlijk moet personeel het eigen bedrijf niet publiekelijk afvallen, maar tegelijk kun je als werkgever ook niet van je eigen medewerkers eisen dat ze 24 uur per dag, zeven dagen per week optreden als PR-medewerkers van het bedrijf dat hun salaris betaalt.
Gezond verstand is de beste richtlijn die er is. En mocht iemand over de schreef gaan, dan is er de Grondwet. Bedrijven kunnen zich daarnaast beroepen op interne richtlijnen over geheimhouding en het niet in diskrediet brengen van de eigen organisatie. En wellicht het niet twitteren onder werktijd, maar dat is discutabel want dan moet je medewerkers ook verbieden hun vakanties te boeken onder werktijd. Kortom: buiten deze basale regels zijn er eigenlijk gewoon geen Twitterrichtlijnen nodig.
Twitterbeleid stond vandaag centraal in mijn internetrubriek van Radio Noord-Holland, vanaf 10:10 uur in het programma De Ochtend. Later op de dag terug te luisteren via het radio-archief.
Tags: #rtvnh, ABN Amro, Gerda Dijksman, ING, NCD, politie, richtlijn, Social Media, TNT, Twitter, Twitterbeleid, Twittercode, Windesheim
January 3rd, 2011 at 14:35
[…] Dit blogartikel is vermeld op Twitter door CoeberghPR, Arjan Burggraaf en anderen. Piet Hein Coebergh heeft gezegd: Mirck over “Twittercode of Social Mediabeleid?” […] Aandacht voor o.a. incident politie en reactie #NCD
January 3rd, 2011 at 15:23
Goed lijstje, dit. Wel een geintje, dus?
1. Ik toon respect voor andere tweeps.
2. Ik hanteer fatsoenlijk taalgebruik in mijn tweets. Bij twijfel leg ik mijn tweet voor aan het Commissariaat van de Ethiek.
3. Ik beloof geen ironie, satire of sarcasme te gebruiken op Twitter. Mocht ik onverhoopt dit toch willen doen, dan zal ik alle onduidelijkheid omtrent deze stijlvormen wegnemen door de tweet af te sluiten met de codes [IR] voor ironie, [SA] voor satire en [SC] voor sarcasme.
4. Ik retweet alleen tweets die voldoen aan de Twittercode. Tevens zal ik geen tweets retweeten van tweeps die niet erkend worden door de Raad van de Journalistiek.
5. Mijn tweets verzamel ik in een portfolio, die ik aan mijn eindscriptie zal toevoegen. Mijn tweetfolio zal meetellen in de eindbeoordeling.
6. In geval van een andere mening dan verkondigd door docenten op de School of Media, zowel op het gebied van journalistiek, politiek, samenleving, cultuur als sport, beloof ik deze niet openbaar te maken via Twitter, maar te bewaren voor het klassendebat.
7. Ik zal nooit en te nimmer docenten, directieleden of kaderpersoneel van de School of Media waarderend benoemen in mijn tweets, op positieve dan wel negatieve wijze.
8. Ik ben altijd bereid om de dialoog aan te gaan met de directie van de School of Media om te motiveren waarom ik bepaalde twitteraars wel of niet volg.
January 3rd, 2011 at 17:40
@Matthijs: Die zogenaamde Twittercode van Windesheim op Geenstijl is natuurlijk satire, maar de hogeschool speelde dus wel met de gedachte om studenten te onderwerpen aan regels voor Twitter. Dat lijkt me niet iets dat een school van zijn studenten kan eisen.
January 4th, 2011 at 21:45
Toch een punt waar, gezien de berichtgeving rond het debat bij Windesheim blijkbaar zowel Francisco als jij als ik het volledig met elkaar eens zijn, qua gezond verstand. Als dat al toch allemaal kan!
January 4th, 2011 at 21:59
@Gyurka: Ach ja, eigen verantwoordelijkheid… Dat vinden zowel organisaties als de mensen zelf DOODENG! :) Bij Ahold denken ze daar trouwens heel relaxt over, zo las ik in Volkskrant Banen:
“Wij hebben op onze loonlijst 40 duizend mensen die jonger zijn dan 24 jaar. Natuurlijk zijn er weleens problemen geweest”, zegt Jan Christiaan Hellendoorn van Ahold. “In winkels gebeuren dezelfde dingen als op straat: er wordt ingebroken, er zijn vechtpartijen. Medewerkers twitteren daar als privépersoon over. Dat is ook niet zo erg. Het wordt een probleem als de leefregels die wij handhaven, overtreden worden. Dat zijn er twee: er mag niet over klanten gepraat worden, zeker niet in negatieve zin. Een filmpje met twee vechtende klanten dat door een werknemer op YouTube was geplaatst, moest er af. De tweede regel betreft goede smaak. Een groep vakkenvullers had een filmpje op YouTube geplaatst waarin zij met wc-papier een piramide bouwen, en daar vervolgens hard tegenaan rennen. Hoe onschuldig ook, daarvan hebben wij gezegd: het moet eraf. Want zo gaan wij niet met wc-papier om.”
February 21st, 2011 at 12:55
[…] Al eerder had ik over de Twittercode van de politie in mijn internet-rubriek op Radio Noord-Holland, maar de afgelopen week was de twitterende politie opnieuw actueel. Ditmaal ging het om ‘Twitter-terroriste’ Charlotte Bouwman, een 17-jarige scholier uit Amersfoort die dreigde haar school op te blazen. De ‘bomtweets’ leidde tot haar aanhouding en zelfs een nachtelijk verblijf in een vrouwengevangenis. […]
February 23rd, 2011 at 17:18
[…] Heeft een Social Media Code zin? Die vraag stelde ik al eerder op mijn blog, maar op 3 maart ga ik erover in debat met een jurist en een politiechef. Het debat maakt onderdeel uit van het Get Social Event in Seats2Meet Maarssen. […] Over de zin en onzin van sociale mediacodes ga ik in debat met Dianne van Gammeren, specialist social media bij de politie, Jarno Duursma van het UWV en jurist Jeroen Dallinga van KND Advocaten. Het debat staat onder leiding van Fatima de Vos. […]
February 25th, 2011 at 15:19
UPDATE: De Drenthse politiechef Gerda Dijksman is na haar schorsing inmiddels ook daadwerkelijk uit haar functie ontheven. Niet ontslagen, maar gedemoveerd. Op Radio 1 zei burgemeester Sicko Heldoorn van Assen, korpsbeheerder politie Drenthe, over Dijksmans foute tweet: “Dit kan niet als je een functie hebt bij de politie.”
May 10th, 2011 at 12:53
[…] Er circuleert al tijden een ironisch animatiefilmpje op YouTube waarin een directeur zijn topverkoper wil ontslaan omdat hij twittert. Wat twittert hij dan, bedrijfsgeheimen? Nee, gewone huis-, tuin- en keukentweets: dooddoeners als “Weer in die verrekte file naar kantoor” en “Wat is die bedrijfskoffie hier toch smerig!” De baas is laaiend, want zo wordt het bedrijfsimago ondermijnd. Aanvankelijk was dat gewoon een leuk absurd filmpje, waarbij vooral de overdreven reactie van de directeur op de lachspieren werkt. Sindsdien zijn sociale media pas echt opgekomen als promotie- en marketingtool voor bedrijven, dus leek de gedachte gerechtvaardigd dat zelfs zulke conservatieve managers de kracht van een medium als Twitter zouden gaan begrijpen. Gek genoeg is de video de laatste tijd juist steeds realistischer geworden: bedrijven gaan namelijk steeds meer eisen stellen aan het gebruik van social media door hun medewerkers. Menige organisatie legt die richtlijnen zelfs vast in een Social Media Code. […]
December 30th, 2011 at 13:32
[…] Beste lezers, hartelijk dank voor jullie vele bezoekjes aan mijn weblog in het afgelopen jaar. Traditiegetrouw maak ik aan het eind van het jaar de balans op. Centrale vraag is altijd: wat lazen jullie het meest en waar reageerden jullie vooral op? […]