Ben jij progressief liberaal?

“Niet links, niet rechts, maar progressief liberaal”, zo staat er vandaag in de Volkskrant. Het betreft een Progressief Liberaal Manifest op de opiniepagina van het dagblad. Het kwam eerder deze week ter sprake tijdens een Amsterdams debat over een fusie van D66 en GroenLinks, waar ik hier ook al over schreef. De opstellers van het manifest hebben zelfs een website in het leven geroepen: ProgressiefLiberalisme.nl. Maar wat verstaan ze daar precies onder?

Twee van de vier auteurs waren dinsdag aanwezig bij het fusiedebat in P96: Teun Gautier (uitgever van De Groene Amsterdammer en oud-voorzitter D66 Amsterdam) en Evelien van Roemburg (promovendus Universiteit van Amsterdam en gemeenteraadslid GroenLinks Amsterdam). De andere twee ondertekenaars zijn Thomas van Dalen (consultant in de cultuursector en oud-fractievoorzitter D66 Groningen) en schrijver Thomas van Aalten. Hun definitie van het Progressief Liberalisme luidt als volgt:

“Wat Nederland nodig heeft is een progressief liberale beweging, een partij desnoods, die zich kenmerkt door de begrippen vrijheid, vertrouwen, verantwoordelijkheid en vooruitgang. Een beweging die uitgaat van de kracht van het individu, die de winst ziet van diversiteit en verscheidenheid. Een beweging die geen acht slaat op dogma’s en wil vernieuwen met de menselijke maat als uitgangspunt. Een beweging tenslotte die streeft naar een vrijzinnige, open, solidaire en duurzame samenleving. Een optimistische beweging.”

Vooropgesteld: ik voel me ook een progressief liberaal. Toch vind ik het opiniestuk in de Volkskrant iets te idealistisch van toon. Zo schrijft het viertal: “Het is niet zaak om de kiezer, maar de vrijzinnige attitude terug te winnen.” Dat klinkt sympathiek en niet machtswellusttig, maar uiteindelijk draait het in politiek wel degelijk om macht en invloed.

Daarnaast is het stuk me ook iets te sturend: “Het ideaal is een land dat niet strikt tegen de auto, maar vóór hybride en openbaar vervoer is. Een land dat niet strikt tegen vlees, maar vóór biologische en ecologische vee-, groente- en fruitteelt is. Een land dat niet strikt antikapitalistisch, maar vóór eerlijke handel is.” De uitgangspunten van deze passage klinken mij toch echt te anti-auto, te anti-vlees en te anti-kapitalistisch in de oren. Een liberaal kiest graag zelf.

Tot zover mijn kritiek. Deze politieke beweging staat natuurlijk nog maar in de kinderschoenen. Hoewel ik niet geloof ik een platte fusie van GroenLinks en D66, zie ik wel toekomst voor een bredere (progressief) liberale stroming in de Nederlandse politiek. En de aanleiding van het stuk onderschrijf ik ook: de ondertekenaars hebben weinig vertrouwen in de door Job Cohen geïnstigeerde manifestatie ‘Een nieuw jaar, een ander Nederland’ deze zondag in De Brakke Grond, bedoeld om de krachten ‘op links’ te bundelen. Vooruit, nog even citeren dan:

“Daarmee hoopt hij zijn partij steviger te kunnen neerzetten en kiezers te kunnen terugwinnen naar links. Maar hoe sympathiek het voorstel ook is, de suggestie dat de krachten bundelen betekent dat je een paar punten van elkaar programma overneemt, veroorzaakt nog geen fundamentele politieke verschuiving. Zo’n verschuiving bereik je wél als je niet alleen het traditioneel linkse electoraat aanspreekt, maar ook de vrijzinnigen van voorheen middenpartijen als VVD en CDA.”

“Daar is D66 toch voor”, luidt de zin die hierop volgt. Maar dat zou selectief citeren zijn, dus raad ik iedere progressieveling of liberale geest uit om het opiniestuk te lezen en zelf te oordelen. Beantwoord vervolgens de vraag: wat is een progressieve liberaal precies? En: ben jij er eentje?

Tags: , , , , , , , , , , , , , , , ,

9 Responses to “Ben jij progressief liberaal?”

  1. Gewoon Benieuwd Says:

    Nou, zeg dan? Wat is een progressieve liberaal precies?
    Je bent er één schrijf je, dus vertel.

  2. Jeroen Mirck Says:

    @Benieuwd Anoniempje: Ik hoor het graag ook van anderen, vandaar dat ik hierboven niet meteen mijn eigen definitie (als ik daar al over zou beschikken) heb gedropt. Maar aangezien je het zo graag wil weten, hier een omschrijving uit de losse pols:

    Een progressieve liberaal is in mijn ogen iemand die de vrijheid wil hebben om zelf zijn leven in te vullen en daarbij niet te veel gestuurd wil worden door de overheid, maar tegelijk oog houdt voor de wereld om zich heen en de mensen die niet in staat zijn om hun eigen leven zelf helemaal vorm te geven. In tegenstelling tot conservatief liberalisme denkt de progressieve liberaal dus ook aan de wereld, de natuur, de samenleving en zijn medemens. De progressieve liberaal is dus ook sociaal, maar wel vanuit de optiek van een samenleving waarin mensen de vrijheid hebben om eigen keuzes te maken.

  3. Gewoon Benieuwd Says:

    Gewoon een sociaal democraat dus.

  4. Jeroen Mirck Says:

    Nee. Dat is onzin en je weet het. De klassieke sociaal-democraat is namelijk behalve niet-liberaal ook conservatief in plaats van progressief.

    Maar omdat je zo graag een definitie wil, citeer ik Wikipedia even voor je:

    “Progressief liberalisme, links liberalisme, sociaal-liberalisme, vrijzinnig links, vrijzinnig liberalisme of radicalisme is de variant binnen het liberalisme die er van uitgaat dat de overheid een taak kan hebben in de bevordering van de vrijheid van de burgers. Anders dan het klassiek liberalisme staat het progressief liberalisme niet negatief tegenover overheidsoptreden. Met de term sociaal-liberalisme wordt wel aangegeven dat in deze variant van het liberalisme sprake is van een synthese van sociaaldemocratisch gedachtegoed met liberalisme. Het progressief liberalisme gaat in tegenstelling tot socialistisch geïnspireerd gedachtegoed uit van het individu. Men is niet eenduidig in het aanduiden van deze stroming, zo worden de termen sociaal-liberaal, vrijzinnig-democratisch, radicaal, links-liberaal en liberaal-democratisch door elkaar gebruikt.”

  5. Gewoon Benieuwd Says:

    Van hetzelfde lemma:

    “Het sociaal-liberalisme kent veel verwantschap met de huidige sociaaldemocratie. Net als de sociaaldemocraten, willen de sociaal liberalen een rechtvaardige en sociale staat, en net als de sociaal-liberalen willen de sociaaldemocraten een gemengde economie. Hoewel historisch gezien de sociaaldemocratie en het liberalisme elkaars rivalen zijn, zijn deze twee richtingen in de loop der jaren naar elkaar toegegroeid.”

    Jezelf progressief liberaal i.p.v. sociaal democraat noemen lijkt vooral interessantdoenerij op de millimeter.

  6. Jeroen Mirck Says:

    @Benieuwd: In het stuk dat je citeert staat dat sociaal-democratie en sociaal-liberalisme veel verwantschap hebben, maar ook dat de sociaal-democratie en het liberalisme in essentie ‘elkaars rivalen’ zijn. Er is dus sprake van een evident verschil dat deze politieke visies van elkaar scheidt. Da’s wezenlijk bij de bepaling waar je als politicus of burger ideologisch staat. Allerminst gedoe op de millimeter dus.

    Gezien jouw simplificatie van het politieke discours gok ik dat je zelf libertariër bent. Die vinden alles links ter linkerzijde van extreem-rechtse politieke bewegingen, zelfs ook de VVD. Met libertariërs valt niet te discussiëren omdat ze de politieke werkelijkheid ontkennen.

  7. Branko Collin Says:

    Ik kan me wel vinden in jouw omschrijving, en zie me zelf ook zo.

    Volgens mij is progressief-liberalisme een kind van de val van de muur. Voor die tijd was autoritarisme iets van links — het idee dat de niet-politici een soort kinderen waren en dat de maatschappij je in een soort keurslijf dat goed voor je was mocht passen. In New Labour leefde die gedachte bijvoorbeeld nog heel sterk.

    Dus hoorde je liberalen het voor 1989 nog wel eens hebben over individuele vrijheid. Dat is iets wat rechts heeft losgelaten. En dus is er, mijns inziens, nu meer ruimte voor mensen die vinden dat de maatschappij solidair moet zijn, maar dat dit niet moet leiden tot onnodige inperkingen van persoonlijke vrijheden.

    D’66 zie ik overigens als een politieke hervormingspartij, en in de praktijk als een windvaan die net iets te makkelijk de opportunismeknop weet te vinden als er een kans bestaat mee te regeren. Wat mij betreft blijft Groen Links gewoon Groen Links.

  8. Jeroen Mirck Says:

    En jawel: een aantal betrokkenen komt met een nieuwe ‘paarse’ partij, meldt Het Parool vandaag. http://bit.ly/sQqh3s

    “Een groep van zes teleurgestelde (oud-)leden van de PvdA, GroenLinks en D66 start een nieuwe politieke beweging. Enkelen van hen willen met een progressief-liberale partij in 2014 meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam. Aanleiding voor het initiatief is volgens Teun Gautier, uitgever van het opinieblad De Groene Amsterdammer, het ‘miserabele verweer’ van progressieve politici tegen het door Geert Wilders gesteunde kabinet. ‘D66, GroenLinks, de PvdA of de VVD: het is allemaal om te huilen.’

    D66 is hofleverancier onder de zelfbenoemde vernieuwers. Gautier was tot vorig jaar voorzitter van de partij in Amsterdam, Arjen de Wolff was politiek adviseur van verschillende D66’ers en Thijs Kleinpaste is raadslid in stadsdeel Centrum. Publicist Marcel Duyvestijn en Eddy Terstall, beiden lid van de PvdA, keren zich al langer tegen de conservatieve krachten in hun partij. (…) De initiatiefnemers zijn het oneens over deelname aan verkiezingen voor de gemeenteraad in 2014, en mogelijk aan landelijke. Gautier en Duyvestijn zijn voor. De laatste: ‘We gaan knallen.’ Volgens Gautier is de oprichtingsvergadering nabij.”

  9. Ryan Says:

    Ik kwam hier terecht toen ik op links liberaal ging zoeken. Ik vraag me serieus af of er in Nederland wel een partij is, of zelfs leden binnen die partij die zich links liberaal mogen noemen. Ik ben met opzet maar eens buiten Nederland te rade gegaan. Daarbij wijs ik naar http://www.politicalcompass.org
    Vul daar maar eens een test in, dan praten we verder.

Leave a Reply