Mark Rutte, minister-president

Sinds afgelopen week heeft Mark Rutte een nieuwe baan: premier van Nederland. De stabiliteit van de minderheidscoalitie met het CDA (gedoogsteund door de PVV van Geert Wilders) mag dan flink ter discussie staan, voor de positie van de kersverse minister-president geldt dat allerminst. Zelf interviewde ik Rutte zes jaar geleden uitgebreid bij een eerdere benoeming: na het opstappen van partijgenoot Annette Nijs werd ‘de wonderboy van de VVD’ ineens staatssecretaris van Onderwijs. Interessant om zijn uitspraken nu terug te lezen. “Mijn overstap naar de politiek was zeer onverstandig.”

Nog geen halfjaar na mijn interview in Memory Magazine met Nijs zat ik in de nazomer van 2004 tegenover haar opvolger. Als hoofdredacteur van dit carrièreblad was ik benieuwd naar de beweegredenen van deze voormalige manager binnen verschillende divisies van Unilever om de overstap te maken naar de politieke arena. Eerst even mijn introductie uit die tijd van onze huidige premier:

Mark Rutte voldoet in alles aan de jubelverhalen die er bij zijn benoeming in de media verschenen: hij zou aimabel zijn, open en toegankelijk, maar bovenal communicatief zeer vaardig. De absolute tegenpool van de tegendraadse Nijs, die dit voorjaar met ruzie bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) vertrok. Een joviale Rutte wandelt door het voor hemzelf redelijk nieuwe departement alsof hij er al jaren zit. In werkelijkheid verruilde hij pas op 17 juni Sociale Zaken voor OCW. De staatssecretaris maakt grapjes over de hedendaagse kunst in zijn werkkamer, die intertijd is uitgekozen door Nijs. Rutte wil het laten ‘overkwasten’, maar dat mag uiteraard niet van de huismeester.

Het interview met Rutte duurde een uur. Welke ambities had hij zes jaar geleden? Enkele passages…

U wordt een politiek talent genoemd. Wat verstaat u zelf onder die term?

“Iemand die scherp heeft waar hij naartoe wil, die echt iets wil veranderen in de periode dat hij ergens zit en vervolgens in staat is om daar maatschappelijk draagvlak voor te krijgen. Je moet dan zo min mogelijk concessies doen op wat je écht wilt bereiken, maar vooral op de zaken eromheen. Een voorbeeld uit mijn vorige baan (bij Sociale Zaken, JM): dat de bijstand volledig moest worden overgelaten aan de gemeente, dat moest wat mij betreft sowieso gebeuren, net als het afschaffen van overbodige regelingen. Ook vond ik echt dat vrouwen met kleine kinderen moesten gaan werken, omdat je ze anders op hun dertigste ‘pensioneert’ in de bijstand. Op die punten heb ik ook nooit een concessie gedaan.”

Aan welke politicus neemt u een voorbeeld?

“Iemand tegen wie ik enorm opkijk, is oud-president Bill Clinton. Ik ben ongelooflijk onder de indruk van die man als ik zie hoe hij helder formuleert, precies aangeeft waar hij voor staat en vervolgens heel hartelijk en normaal met iedereen omgaat. Zonder dat hij zich daarbij uit de hoogte gedraagt, zo van: ik ben president geweest. Wel riskant wat ik nu zeg, want ik zie de kop van dit artikel al voor me: ‘Rutte vergelijkt zichzelf met Clinton’. Nee, Rutte ziet Clinton als een soort ideaalbeeld.”

U heeft de overstap gemaakt van het bedrijfsleven naar de politiek. Was dat carrièretechnisch gezien een slimme stap?

“Nee, dat was zeer onverstandig. Maar ik heb ook helemaal geen carrièreplanning in mijn hoofd, nooit gehad ook. Ik heb nauwelijks een hypotheek en financieel geen wensen, dus om het geld gaat het me niet. Ik wil gewoon in mijn leven interessante dingen doen. Ik weet in welke situaties ik energie krijg en in welke situaties niet.”

Van uw voorganger Annette Nijs wordt gezegd dat zij botste omdat zij uit het bedrijfsleven afkomstig is. Daar worden soms heel daadkrachtige besluiten genomen, terwijl dat in de politiek veel trager verloopt. Hoe ervaart u die overstap?

“Gek genoeg zit er niet zo heel veel verschil tussen het bedrijfsleven en de politiek. Het beeld bestaat dat bij ondernemingen de hele dag besluiten worden genomen. In mijn huidige baan kwam ik er achter dat de snelheid waarmee je beslissingen moet nemen, vaak nog hoger ligt dan in het bedrijfsleven. Dat zit hem bijvoorbeeld in de druk van de media: een dagblad belt en wil een reactie. dan kun je niet altijd blijven zeggen dat je er nog op studeert. Ook kan het zo zijn dat de Kamer iets wil, of er is een rel…”

Voorgangers als Deetman, Ritzen en Nijs maakten geen goede sier met hun ingrepen in het hoger onderwijs. Bent u bang voor wat u straks allemaal over u heen krijgt?

“Er zal ongetwijfeld van alles gaan gebeuren, maar dat hoort er een beetje bij. Dat vind ik helemaal niet zo’n punt.”

Ook als ze straks een ei naar u gooien?

“Zolang het dan maar alleen een ei is! Ach, ik zit hier niet om populair te worden. Zolang ik maar dingen doe waarin ik geloof en die ook een beetje bestendig zijn – zodat de volgende regering het niet weer anders gaat doen. Ik hoop te bereiken dat men straks over mijn plannen zegt: we zijn het niet met alles eens, maar het algemeen belang is wel gediend met wat er toen is gebeurd. Maar dat kun je niet allemaal doen zonder een ei te breken.”

U riep ooit dat de helft van alle Arbo-regels de prullenbak in kunnen. Is het uw stijl om te scoren met brutale oneliners?

“Als je het maar kunt waarmaken! Ik heb ook geroepen dat vrouwen met kleine kinderen moeten gaan solliciteren, en dat staat nu in de wet. Als je een stevige uitspraak doet, heb ik van Frits Bolkestein geleerd, dan moet je op alle niveaus waarop je wordt aangevallen inhoudelijk overeind blijven. Zelf kon hij dat heel goed. Waar ik geen respect voor heb, is politici die iets roepen maar bij de eerste windvlaag stamelen dat het toch eigenlijk niet kan.”

Wilt u in de politiek blijven werken?

“Ik heb het nu erg naar mijn zin, maar ik heb mezelf tot 2006 gegeven om daar een beslissing over te nemen. Voor mij is belangrijk: blijf ik scherp, blijf ik vers, raak ik niet te veel mijn eigenheid kwijt? Het kan gewoon niet dat ik tot mijn pensioen in de politiek blijf zitten! Dus ik moet er een keer gewoon uit, waarbij ik me het scenario kan voorstellen dat ik na tien, vijftien jaar weer terugkeer in de politiek.”

Als partijleider?

“Met die vraag ben ik nog helemaal niet bezig. Op dit moment vind ik het zelfs aanmatigend om met mijn 37 jaar en twee jaartjes politieke ervaring te zeggen dat ik die VVD wel even ga leiden.”

Inmiddels zijn we zes jaar verder en heeft Rutte tegen alle stormen in (Rita Verdonk, Geert Wilders) de verkiezingen gewonnen en het hoogste politieke ambt van Nederland binnengesleept. Workaholic Rutte krijgt het drukker dan ooit, reden om te laten weten dat hij als premier ‘stopt met Hyves‘ – het populaire sociale netwerk waar voorganger Balkenende juist wel actief op had ingezet. Over oude interviews gesproken: non-twitteraar Rutte zei in 2006 nog tegen Hyves hoe belangrijk hij de digitale interactie vond: “Wij gaan vol inzetten op internet.” Maar nu even niet.

Een uitgebreidere versie van dit interview verscheen in Memory Magazine, september 2004.

Foto: Superchango (Flickr/CC)

Tags: , , , , ,

4 Responses to “Mark Rutte, minister-president”

  1. Jeroen Mirck Says:

    Goh, Mark ‘Ik stop met Hyves’ Rutte stapt via de RVD vuistdiep in social media! Zie: http://twitter.com/MinPres
    http://www.flickr.com/photos/minister-president/

  2. De Ochtend: Auteurswet op internet Says:

    […] De opmerkelijkste twitteraar van de week is toch wel minister-president Mark Rutte: hoewel hij bij aanvang van zijn premierschap nog zei geen tijd meer te hebben voor Hyves, zit hij sinds kort gewoon op Twitter (als ‘MinPres’, brrr) en fotowebsite Flickr. Kanttekening: de berichten zijn overduidelijk niet door Rutte zelf geschreven, maar door de RVD. […]

  3. Politicus van het Jaar: Mark Rutte (VVD) Says:

    […] Na “dé politicus” als Nederlander van het Jaar is vandaag ook Politicus van het Jaar 2010 gekozen: Mark Rutte. Logisch, want de VVD-leider was niet alleen de beste debater, de beste campagnevoerder en de winnaar van de verkiezingen, maar ook de eerste liberale premier van Nederland sinds bijna een eeuw. Toch kan niet iedereen deze prijs waarderen, want op de progressieve website Joop.nl (disclaimer: daar werkte ik ooit) staat drie uur na de uitreiking nog steeds geen woord over de winnaar. Ook de nummers twee en drie zullen daar trouwens niet in goede aarde zijn gevallen: Maxime Verhagen en Geert Wilders. […]

  4. Mark Rutte op Google+ Says:

    […] Over meer internetgebruik gesproken: vrijdag maakte de RVD bekend dat minister-president Mark Rutte voortaan ook een eigen merkpagina heeft op Google+ (véél discussie meteen!), Facebook en zelfs op het aloude Hyves. Opmerkelijk, want was Rutte niet de man die bij zijn aantreden als premier zei dat hij door alle drukte juist ging stoppen met Hyves? Ook opmerkelijk van al dit ‘sociale’ mediagedrag is dat diezelfde Rutte afgelopen week een parodie-account op Twitter liet verwijderen. Het is dan ook niet Rutte zelf die twittert, hyvet en facebookt, maar de gezellige jongens van de RVD. […]

Leave a Reply